Nauki behawioralne w służbie zrównoważonej mobilności: sukces programu Smart Nudges w Helsingborgu
Opis rozwiązania
W 2023 roku miasto Helsingborg postawiło przed sobą ambitny cel: zmienić zachowania transportowe swoich mieszkańców, promując aktywne środki transportu, takie jak jazda na rowerze czy chodzenie pieszo, szczególnie w kontekście dojazdów do szkół. Projekt, oparty na współpracy z szwedzkim startupem Nudgd, okazał się kamieniem milowym w dziedzinie miejskiej mobilności, łącząc nowoczesne technologie z naukami behawioralnymi.
Miasto, mimo imponujących inwestycji w infrastrukturę rowerową oraz kampanie promujące zrównoważony transport, odnotowywało niski udział podróży rowerowych w porównaniu z innymi miastami o podobnej wielkości, takimi jak Malmö czy Lund. Wyzwanie polegało nie tylko na poprawie infrastruktury, ale przede wszystkim na zmianie nawyków mieszkańców i zrozumieniu barier, które powstrzymywały ich przed wyborem bardziej ekologicznych form transportu. Szczególną uwagę zwrócono na bezpieczeństwo wokół szkół i promocję aktywności fizycznej wśród dzieci oraz ich rodzin.
Problemy
Głównym problemem było niewystarczające wykorzystanie rowerów jako środka transportu, mimo istniejącej infrastruktury. Tylko 11% podróży w Helsingborgu odbywało się rowerem, co kontrastowało z wynikami osiąganymi w sąsiednich miastach, takich jak Lund (27%) czy Malmö (25%). Kluczowe pytania dotyczyły tego, co powstrzymuje rodziny przed korzystaniem z rowerów podczas dojazdów do szkół oraz jakie są bariery dla rekreacyjnej jazdy na rowerze.
Pomimo rosnącej świadomości klimatycznej i wysokich kosztów paliwa, samochody pozostawały dominującym środkiem transportu wokół szkół. Obawy rodziców o bezpieczeństwo dzieci w ruchu drogowym, brak edukacji na temat korzyści zdrowotnych i środowiskowych płynących z aktywnej mobilności oraz ograniczony dostęp do informacji o trasach rowerowych tworzyły dodatkowe przeszkody. W mieście brakowało również wiarygodnych danych na temat ruchu rowerowego, co utrudniało podejmowanie decyzji i planowanie działań.
Szczegółowy opis rozwiązania
W odpowiedzi na te wyzwania miasto Helsingborg podjęło współpracę ze startupem Nudgd w ramach programu RAPTOR 2023, organizowanego przez EIT Urban Mobility. Nudgd zaoferował swoje narzędzie Smart Nudges Mobility Platform, które łączyło nauki behawioralne z technologią cyfrową. Głównym celem było stworzenie systemu zachęt skłaniających mieszkańców do korzystania z aktywnych form transportu.
Projekt koncentrował się na szkołach podstawowych, angażując 25 placówek, w tym siedem prywatnych. W testach narzędzia Smart Nudges uczestniczyło łącznie 2,400 rodziców i dzieci, którzy mieli dostęp do spersonalizowanych treści, takich jak mapy pokazujące najbezpieczniejsze trasy rowerowe, quizy edukacyjne na temat korzyści zdrowotnych związanych z ruchem oraz wskazówki dotyczące poruszania się rowerem w mieście. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi rodzice i nauczyciele mogli łatwo włączyć dzieci w proces zmiany nawyków transportowych.
Dystrybucja platformy odbywała się poprzez bezpośrednie komunikaty ze szkół, które przesyłały rodzicom linki do aplikacji. Kampania była wspierana lokalnymi wydarzeniami, takimi jak dni aktywnej mobilności, co dodatkowo wzmacniało zainteresowanie projektem. Infrastruktura edukacyjna została wzbogacona o elementy grywalizacji, co motywowało uczniów do codziennych aktywności fizycznych.
Korzyści
Rezultaty projektu były bardzo obiecujące. Blisko 39% uczestników zadeklarowało, że zmieniło swoje nawyki transportowe lub planuje to zrobić w najbliższym czasie, co przekroczyło początkowy cel 30%. Uczestnicy projektu byli dwukrotnie bardziej skłonni do zamiany samochodu na rower w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej, co wskazuje na skuteczność platformy w motywowaniu do zmiany zachowań.
Zmniejszenie liczby samochodów wokół szkół przyczyniło się do poprawy jakości powietrza i zwiększenia bezpieczeństwa dzieci. Dzięki aktywnemu transportowi uczniowie zyskali także dodatkową porcję ruchu fizycznego, co pozytywnie wpłynęło na ich zdrowie i koncentrację w trakcie zajęć. Projekt został wyróżniony na arenie międzynarodowej, zdobywając prestiżowe nagrody za innowacyjność i zrównoważoną mobilność.
Rekomendacje
Doświadczenie Helsingborga stanowi cenną lekcję dla innych miast, które chcą poprawić swoje wskaźniki mobilności zrównoważonej. Kluczowe wnioski obejmują:
- Zaangażowanie społeczności lokalnej – Angażowanie mieszkańców, w tym rodziców, nauczycieli i dzieci, jest fundamentem każdej skutecznej zmiany. Zrozumienie ich potrzeb i obaw pozwala na lepsze dopasowanie rozwiązań.
- Wykorzystanie technologii cyfrowych – Platformy takie jak Smart Nudges umożliwiają szybkie, skalowalne i efektywne wdrażanie programów promujących aktywny transport.
- Kładzenie nacisku na edukację i bezpieczeństwo – Informowanie mieszkańców o korzyściach zdrowotnych, środowiskowych i ekonomicznych, a także zapewnienie bezpiecznych tras, to kluczowe elementy budowania zaufania do aktywnej mobilności.
- Monitorowanie postępów i gromadzenie danych – Regularne badania i analiza ruchu rowerowego pozwalają na ocenę skuteczności działań i wprowadzanie ewentualnych korekt.
- Promowanie pozytywnych wzorców – Wzorce zachowań prezentowane przez nauczycieli, rodziców czy lokalnych liderów mają istotny wpływ na dzieci i młodzież.
Wdrożenie Smart Nudges w Helsingborgu to dowód na to, że odpowiednie wykorzystanie technologii w połączeniu z lokalnym zaangażowaniem może przynieść wymierne korzyści, przyczyniając się do poprawy jakości życia mieszkańców i ochrony środowiska. To model, który z powodzeniem można adaptować w innych miastach, dążących do bardziej zrównoważonej przyszłości.
Źródła:
Helsingborg. bicycle culture know-how
RAPTOR 2023 offers solutions to urban mobility challenges
Digital nudging towards active school mobility
Swedish startup Nudgd boosts Helsingborg’s cycling culture with behavioural science
Project to reduce driving at schools wins EU award