Podsumowanie Klubu Miast Przyszłości - GeoPrawo w kontekście planowania przestrzennego

Jak reforma planowania przestrzennego przyczyni się do cyfryzacji procedur i dokumentów planistycznych? Odpowiedź na to pytanie była tematem kwietniowego spotkania Klubu Miast Przyszłości, poświęconego nowym możliwościom rejestrów publicznych zawierających ustandaryzowane dane przestrzenne — na przykładzie rejestru urbanistycznego oraz planu ogólnego gminy.

Główną prelegentką wydarzenia była dr inż. Anna Michalik, zastępca dyrektora Departamentu Planowania Przestrzennego w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. W swoim wystąpieniu przedstawiła znaczenie planowania przestrzennego w kontekście cyfryzacji, nowe formy planu ogólnego gminy oraz zasady tworzenia i udostępniania danych przestrzennych.

Podkreślono, że kluczowym celem reformy jest standaryzacja danych przestrzennych, co ma przełożyć się na poprawę jakości, dostępności i transparentności informacji. Jednym z filarów tych zmian jest Rejestr Urbanistyczny, którego uruchomienie planowane jest na 2026 rok.

Omówiono również konkretne zagadnienia, takie jak: znaczenie planowania przestrzennego, sposób tworzenia planu ogólnego gminy oraz metody cyfrowego udostępniania danych. Zaprezentowano przeglądarkę danych planistycznych, umożliwiającą dostęp do planu ogólnego w formie cyfrowej.

Wskazano na techniczne podstawy nowego podejścia do planowania przestrzennego. W odróżnieniu od dotychczasowego studium, które miało formę tekstu i rysunku, plan ogólny będzie sporządzany wyłącznie jako plik GML. Taki format zapewnia jednolitą, cyfrową strukturę, spójność wizualną, precyzyjnie zdefiniowane pojęcia i parametry określone ustawowo.

W planie ogólnym gminy znajdą się m.in. strefy planistyczne, obszary uzupełnienia zabudowy, obszary zabudowy śródmiejskiej oraz obszary standardów dostępności infrastruktury społecznej. Cały proces planowania będzie realizowany przy użyciu opracowanej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii wtyczki APP2 do bezpłatnego programu QGIS.

Podkreślono, że planowanie przestrzenne to proces ciągły, mający na celu racjonalne gospodarowanie przestrzenią, z poszanowaniem interesu publicznego i prywatnego oraz z myślą o potrzebach obecnych i przyszłych pokoleń. Planowanie inwestycji powinno przebiegać w sposób zrównoważony, aby ograniczyć negatywny wpływ na środowisko. Według szacunków naukowców, na skutek nieprawidłowego planowania przestrzennego Polska traci rocznie około 83 miliardów złotych.

Dokumenty planistyczne muszą uwzględniać m.in. ochronę środowiska, złoża kopalin, aspekty ekonomiczne, dziedzictwo kulturowe, bezpieczeństwo państwa oraz rozwój infrastruktury technicznej i rolniczej.

Plan ogólny stanowi przykład tzw. GeoPrawa — nowej formy aktu prawnego, występującego wyłącznie jako ustandaryzowana baza danych przestrzennych. Tego rodzaju założenia mogą przyczynić się do stabilizacji orzecznictwa, zmniejszenia liczby rozstrzygnięć nadzorczych, ujednolicenia treści ustaleń, łatwiejszej weryfikacji ich poprawności oraz prowadzą do dalszego otwierania danych przestrzennych.

Zaznaczono, że założenia GeoPrawa, opracowane na potrzeby planowania przestrzennego, mogą znaleźć zastosowanie także w innych obszarach funkcjonowania państwa. Dzięki nim możliwe będzie dostarczanie precyzyjnych danych przestrzennych, wspierających zarządzanie i podejmowanie decyzji zarówno na szczeblu lokalnym, jak i krajowym. Rozwiązania te mają również sprzyjać rozwojowi cyfrowej administracji opartej na wysokiej jakości danych.

Na zakończenie spotkania zachęcono uczestników do zadawania pytań i udziału w dyskusji. Poruszano m.in. kwestie związane z wprowadzaniem danych do Rejestru Urbanistycznego przez gminy oraz z korzyściami wynikającymi z cyfrowych form planowania przestrzennego.

Zachęcamy samorządowców zainteresowanych zdobyciem praktycznych umiejętności w zakresie przygotowywania planu ogólnego oraz obsługi Przeglądarki Danych Planistycznych do zapoznania się z playlistą filmów instruktażowych przygotowaną przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Spotkanie Klubu Miast Przyszłości pokazało, że cyfryzacja planowania przestrzennego to nie tylko techniczna zmiana formy dokumentów, lecz także krok w stronę nowoczesnego, przejrzystego i bardziej efektywnego zarządzania przestrzenią w Polsce.