Katowice Bezpieczeństwo

Inteligentny monitoring zmniejsza przestępczość

Typ innowacji Bezpieczeństwo

Lokalizacja Polska

Wielkość miasta Duże (powyżej 100 tys. mieszkańców)

Źródło finansowania Środki własne

Opis rozwiązania

Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy (KISMiA) to nieomal 300 kamer wspomaganych przez sztuczną inteligencję. Monitoring w stolicy województwa śląskiego zawiera między innymi oprogramowanie do rozpoznawania twarzy i rozwiązania do automatycznej identyfikacji tablic rejestracyjnych¹.

System działa w Katowicach od 2016 r. Najpierw ograniczony był do centrum miasta, w 16 Strefach Aktywności Rodzinnej i wybranych lokalizacjach w innych punktach miasta. Z czasem montowano kolejne kamery – w miejscach wybranych przez miasto, ale także w ramach budżetu obywatelskiego. Poza tym, w skład systemu wchodzi też 10 punktów nadzorujących ruch drogowy i stanowisko kontrolne. System zdobył I nagrodę w kategorii „Bezpieczeństwo publiczne” podczas Smart City Expo Poland 2021².

Problemy

Wysoka przestępczość – konieczność poprawy bezpieczeństwa mieszkańców.
Niska efektywność pracy obserwatorów monitoringu – na jednego obserwatora wypadało od 10 do 60 kamer.
Potrzeba zwiększenia wsparcia dla służb porządku publicznego – lepsza orientacja sytuacyjna, szybsze reagowanie.
Wysokie koszty utrzymania i rozwoju systemu monitoringu.
Brak informacji o zdarzeniach lub jej rozproszenie – trudność zdobycia danych na potrzeby analiz.
Brak jednolitego systemu - wolne reagowanie na zgłaszane potrzeby mieszkańców.
Powolne i mało skuteczne metody identyfikacji pojazdów w nagraniach archiwalnych – potrzeba automatyzacji systemu.

Szczegółowy opis rozwiązania

Katowice to miasto, które na początku zeszłego dziesięciolecia znajdowało się często w pierwszej dziesiątce rankingów najniebezpieczniejszych powiatów w Polsce³. Poprawa bezpieczeństwa to jedno z największych wyzwań jakie stało przed miastem.

Monitoring zaczęto wprowadzać w górnośląskiej metropolii w 2001 r., kiedy w śródmieściu wprowadzono 16 kamer analogowych, które przekazywały sygnał do Komendy Miejskiej Policji. Od 2006 r. funkcjonowało Centrum Obserwacji Monitoringu obsługiwane przez Straż Miejską. System miał wtedy 82 kamery.

W 2013 r. rozpoczęto przetarg na wprowadzenie nowoczesnego, efektywnego i skoordynowanego systemu, który został uruchomiony trzy lata później⁴. W jego skład weszły zarówno już istniejące kamery oraz 16 nowych, znajdujących się w Strefach Aktywności Rodzinnej, a także data center i unowocześnione centrum obserwacji.

System KiSMiA dzięki analizie obrazu automatycznie rozpoznaje kilkanaście rodzajów zdarzeń – od pozostawionego, przesuniętego lub znikającego z oka kamery obiektu, poprzez leżącego człowieka, zbiegowisko, próbę włamania do pojazdu, pojawianie się zwierząt, aż po zdarzenia drogowe, takie jak jazda pod prąd, parkowanie w niedozwolonym miejscu czy kolizja. Czyta także tablice rejestracyjne pojazdów i porównuje je z tymi zarejestrowanymi w bazach pojazdów skradzionych. Takie zdarzenia przekazywane są do obserwatorów w celu ich weryfikacji i ewentualnego powiadomienia odpowiednich służb. System jest także zintegrowany z głośnikami, co pozwala na prewencję w wypadku szybkiego rozpoznania prób wandalizmu czy innych niebezpiecznych sytuacji.

Możliwości inteligentnego stanowiska kontrolnego obejmują także takie działania jak: automatyczna kontrola jakości powietrza czy wyszukiwanie kryminalistyczne (czyli przeglądanie nagrań pod kątem określonych cech, jak kolor ubrania podejrzanego czy typ pojazdu). W razie potrzeby umożliwia także cyfrowe maskowanie twarzy i numerów rejestracyjnych samochodów w nagraniach.

Już w roku wdrożenia system zaczęto poszerzać o dodatkowe kamery, w miejscach zgłoszonych w ramach budżetu obywatelskiego. W 2017 r. KISMiA poszerzono o 10 stanowisk monitoringu na głównych ciągach drogowych – pozwalają one nie tylko rozpoznawać wykroczenia, ale także dostarczają danych potrzebnych do analizy ruchu drogowego. W roku 2021 system obejmuje 277 kamer, a w kolejnych miesiącach planowane jest dołączenie do niego kolejnych 20, które trafią do Śródmieścia. Zatrudnionych ma zostać także 5 nowych operatorów, z czego jeden będzie zajmować się jedynie centrum miasta i współpracować bezpośrednio z patrolami straży miejskiej na jego terenie.

Wdrożenie systemu to realne efekty, jeśli chodzi o liczbę i wykrywalność przestępstw – zwłaszcza kradzieży samochodów – ich liczba spadła z 377 w 2016 r. do jedynie 76 w 2020 r. Wzrosła także znacząco wykrywalność przestępstw w tej kategorii - z 17% do aż 76% w 2020 r. Całkowita wykrywalność także wzrosła do 67% w tym roku, a od momentu startu systemu nie spadła poniżej 65%. W minionym roku katowicka policja i straż miejska użyły blisko 2,5 tysiąca zapisów monitoringu wideo – zarówno do prewencji jak i wykrywania przestępstw. Katowiccy strażnicy miejscy na podstawie monitoringu wizyjnego w ub. roku, podjęli 2229 działań, w następstwie których m.in. ukarali 289 sprawców mandatami, zastosowali 163 pouczenia i doprowadzili do izby wytrzeźwień 25 osób.

Ważnym kontekstem w wypadku monitoringu miejskiego jest oczywiście kwestia danych osobowych. W wypadku Katowic zarówno mieszkańcy jak i odwiedzający miasto są informowani o tym, że są poddani monitoringowi w momencie przekroczenia granic miasta – dzięki pojawiającym się na granicach miasta tablicom. System przechowuje dane przez 30 dni i o ile służby przez ten czas nie poproszą o zabezpieczenie materiału, są kasowane. Dodatkowo w Biuletynie Informacji Publicznej miasta Katowice można zobaczyć mapę rozmieszczenia kamer⁵.

Rekomendacje

Systematyczna rozbudowa systemu monitoringu o nowe kamery oraz bieżące aktualizowanie sprzętu o rozwiązania zwiększające jego efektywność.
Wraz z rozbudową systemu, konieczne jest zwiększanie obsady wśród operatorów analizujących dane z monitoringu.
Bliska współpraca z mieszkańcami oraz służbami porządku publicznego w celu identyfikowania problemów oraz punktów, w których system monitoringu jest szczególnie istotny.
Jeden punkt kontrolny dla całego systemu – integracja działań służb miejskich.