Andrychów Bezpieczeństwo

Świetlana przyszłość Andrychowa

Typ innowacji Bezpieczeństwo

Lokalizacja Polska

Wielkość miasta Małe (do 20 tys. mieszkańców)

Źródło finansowania Dotacja z NFOŚiGW (program SOWA), pożyczka z NFOŚiGW, budżet miasta

Krótki opis rozwiązania

Główny cel władz Andrychowa w zakresie modernizacji oświetlenia ulicznego stanowiło poprawienie wydajności energetycznej opraw oświetleniowych na terenie całej gminy, co przełożyło się na długookresowe oszczędności dla samorządu (nawet 800 tys. zł rocznie^[1]) oraz poprawienie komfortu życia mieszkańców poprzez ograniczenie emisji CO2 (o ponad 1100 ton w skali roku^[2]). Co więcej, pożyczka na modernizację zaciągnięta z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) spłacana jest z oszczędności generowanych przez nowo zamontowaną instalację.

Tym, co czyni tę inwestycję wyjątkową w skali kraju jest fakt, że wszystkie nowo zainstalowane lampy oparte są na technologii LED, a każda z nich została połączona z inteligentnym systemem sterowania oświetleniem, dzięki czemu można regulować natężenie emitowanego światła oraz zużycie energii pojedynczej lampy. W przyszłości system będzie można rozszerzyć także o kolejne urządzenia, tworząc zintegrowane rozwiązania oparte na technologii Internetu Rzeczy (IoT).

Problem

Wysoka emisyjność starej instalacji (lampy sodowe zużywają dwukrotnie więcej energii od lamp LED-owych, a ich żywotność jest ponad dwukrotnie mniejsza)^[3]
Wysokie koszty użytkowania oraz napraw starych lamp (68 procent miesięcznie więcej niż po modernizacji)
Brak środków własnych gminy na pokrycie inwestycji
Położenie gminy na granicy dwóch najbardziej emisyjnych województw
Brak możliwości regulacji natężenia użycia starych lamp w celach oszczędnościowych (mogą świecić tylko pełną mocą)
Niekomfortowe warunki widzenia – lampy sodowe używane w starym systemie emitują pomarańczowe światło, a lampy LED-owe białe
Wysokie zanieczyszczenie powietrza (smog)^[4]

Szczegółowy opis rozwiązania

Gdy w 2015 podejmowano decyzję o modernizacji oświetlenia ulicznego na terenie gminy Andrychów, z jednej strony, ze względu na wiek poprzedniej instalacji, wydawało się to koniecznością; z drugiej jednak strony, wydawało się to finansowo racjonalnym ruchem ze strony samorządu, gdyż pozytywny wpływ inwestycji na budżet oraz jakość życia mieszkańców był natychmiastowy.

Przebudowę oświetlenia sfinansowano w ramach realizacji programu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej SOWA. Koszt wymiany oświetlenia wyniósł 7 729 052,80 zł, z czego:

4 221 916,00 zł pożyczono z NFOŚiGW;
3 464 860,00 otrzymano z NFOŚiGW w ramach dotacji;
42 276,80 było wkładem własnym gminy.^[5]

Podczas głównego etapu inwestycji w 2015 roku wymieniono ponad 2700 lamp ulicznych na lampy LED-owe (jednocześnie przebudowując ponad 3 km instalacji oświetleniowej oraz wymieniając 121 słupów i opraw oświetleniowych), czyli ok. 75% wszystkich lamp na terenie gminy^[6]. W wyniku modernizacji ograniczenie poboru energii spadło aż o 70% rocznie, co przełożyło się na opłaty mniejsze o 800 tys. zł w skali roku^[7]. Pozwala to na szybkie samofinansowanie projektu.

Oprócz samej wymiany lamp, w nowej instalacji zaimplementowano system inteligentnego sterowania oświetleniem, który umożliwia kontrolę natężenia światła pojedynczej lampy oraz pozwala mierzyć i regulować ich eksploatację (nocą lampy świecą wykorzystując zaledwie 30% mocy^[8]). W wyniku takiego rozwiązania można zza biurka efektywniej zarządzać oświetleniem, dostosowując je do pory dnia czy roku. Dodatkowo system ten ma otwarty charakter i idealnie spełnia wyzwania związane z budową inteligentnych miast: w przyszłości gmina będzie mogła do niego podłączyć inne urządzenia, informujące np. o przekroczeniu norm zanieczyszczeń powietrza.

Andrychów swoimi działaniem pokazał, że nie boi się innowacyjnych rozwiązań oraz rozumie wyzwania stojące przed miastami przyszłości. Chcąc być prekursorem w zakresie oświetlenia ulicznego, gmina podjęła ryzyko, które szybko się opłaciło. Inwestycja szybko się zwraca, mieszkańcy cieszą się lepszą jakością życia, a lokalne władze zostały nagrodzone w konkursach „Najlepiej oświetlona gmina i miasto 2015 roku" oraz "Najlepsza inwestycja oświetleniowa 2015 roku^[9].

Dzięki naszej inwestycji Andrychów stał się pod kątem oświetlenia ulicznego wzorem dla innych gmin […]. Dziś z perspektywy czasu można śmiało powiedzieć, że miesięcznie oszczędzamy 68 procent na kosztach oświetlenia ulicznego, czyli około 800 tysięcy złotych w skali roku. Dodatkowo na naszej modernizacji zyskało także środowisko

Tomasz Żak, burmistrz Andrychowa

Świetlana przyszłość Andrychowa

Korzyści

Zredukowanie emisji CO2 o 1150 ton rocznie
800 tys. zł rocznie mniej opłat za energię elektryczną^[11]
Lepsze warunki widzenia (dzięki technologii LED)
Możliwość regulacji oświetlenia (nie trzeba wykorzystywać całej mocy oświetlenia w godzinach wieczornych)
Zmniejszenie łącznej mocy oświetlenia z 440 kW do 226kW^[12]
Zachęcenie samorządu do dalszych inwestycji, m. in. w odnawialne źródła energii (farmę fotowoltaiczną)^[13]
Przebudowanie i wymiana instalacji linii kablowej oświetlenia ulic o długości ponad 3 km^[14]

Rekomendacje

Stworzenie odpowiedniego harmonogramu inwestycji, tak by wynikające z niej oszczędności mogły finansować projekt w długoterminowej perspektywie
Dywersyfikacja źródeł finansowania projektu w celu uniknięcia zadłużenia samorządu
Rozwój niezależnych źródeł odnawialnej energii na terenie gminy, tak by w przyszłości nie ponosić jakichkolwiek wydatków na oświetlenie miasta
Przykładanie uwagi do zapewnienia wszystkim mieszkańcom gminy tak samo wysokiej jakości oświetlenia
Regularny monitoring naborów do programów NFOŚiGW (i innych programów instytucji publicznych dla miast)

Przypisy: