Efektywna współpraca korporacji ze startupami – Startup Collaboration Readiness

Zagadnienia związane ze startupami, ich rozwojem i funkcjonowaniem ekosystemu, który je otacza, zdobywa w ostatnich latach dużą popularność. Sukcesy młodych, dynamicznie rozwijających się spółek, które wprowadzają na rynek nowe rodzaje produktów i usług burząc „status quo” potrafią robić naprawdę duże wrażenie. Część z nich osiąga rezultaty, które pozwalają na dogonienie obecnych liderów rynku i objęcie zajmowanych przez nich pozycji. Nie bez przyczyny wiele firm patrzy w stronę początkujących spółek technologicznych i szuka możliwości osiągnięcia korzyści związanych z ich funkcjonowaniem. Część zainteresowanych stanowią korporacje.

Chociaż duże firmy i startupy są różne jak ogień i woda, to jest wiele czynników, które je do siebie przyciąga. Korporacje posiadają znaczące zasoby, które są niezbędne startupom do dalszego rozwoju. Oferują także dostęp do dużych rynków na które małe firmy bardzo chciałby zacząć funkcjonować. Tego typu podmioty zapewniają także stabilność i mają umiejętność budowania skali działania. Z drugiej strony młode przedsiębiorstwa są zdolne do szybkiego opanowywania nowych technologii, zwinnego budowania na ich podstawie nowych produktów i usług  oraz łatwość przeprowadzania zmian strategii działania, co jest trudne do osiągnięcia przez bardzo duże firmy z rozbudowanymi strukturami decyzyjnymi. Każda ze stron ma zatem do zaoferowania coś, co jest przedmiotem pożądania drugiej. Właśnie dlatego możliwa jest współpraca pomiędzy startupami i korporacjami. Może mieć ona różne formy np. programu akceleracji lub inkubacji, a także inwestycji kapitałowej. W ostatnich latach widać duży wzrost zainteresowania korporacji inwestycjami w spółki technologiczne.

Od 2013 roku roczna wartość transakcji korporacyjnych funduszy venture capital (ang. corporate venture capital, CVC) w startupy wzrosła 5 krotnie z poziomu 10,6 mld $ do 53 mld $, a liczba przeprowadzonych inwestycji z 1029 do 2740. Inwestycje CVC w roku 2018 wzrosły w stosunku do roku 2017 o 32%, a wartość zainwestowanego kapitału aż o 47%.

Na rynkach międzynarodowych obecnie działa blisko 800 korporacyjnych funduszy venture capital. Każdego roku kolejne firmy próbują włączyć się w tego typu działania. W 2018 roku na świecie powstało 264 nowych funduszy CVC i było to o 35% więcej niż rok wcześniej. Część z nich poza angażowaniem własnego kapitału wykorzystuje także wsparcie tzw. funduszy funduszy m.in. PFR Ventures czyli podmiotów powierzających środki finansowe inwestorom kapitałowym działającym na rynku startupów. W ten sposób korporacje mają możliwość zwiększenia skali działania w obszarze inwestycji w spółki technologiczne.

Czynniki sukcesu we współpracy ze startupami

Efektywna współpraca w tym obszarze wymaga odpowiedniego przygotowania i zrozumienia oczekiwań i potrzeb drugiej strony.

Różnorodność instrumentów, które mogą być wykorzystywane przez korporacje w tym zakresie jest dość duża. Udział w wydarzeniach i konferencjach branżowych ułatwia pozyskiwanie bezpośrednich kontaktów do osób związanych z ekosystemem. Partnerstwo w hackathonach pozwala poczuć dynamikę z jaką powstają projekty startupowe. Własny proces scoutingu prowadzony w regularny sposób zapewnia stały dopływ projektów, natomiast program inkubacji lub akceleracji startupów daje możliwość żeby rozpocząć bliską i długofalową współpracę ze startupami, której zwieńczeniem może być inwestycja zrealizowana przez korporacyjny fundusz venture capital.

Część dużych firm jest w stanie odpowiednio wykorzystać poszczególne narzędzia i odnieść znaczące korzyści ze współpracy ze startupami. Jednak nie wszystkim udaje się to zrobić w skoordynowany sposób.  Korporacyjne struktury organizacyjne mają to do siebie, że często tworzą zamknięte silosy, do których nie dostają się wszystkie informacje dotyczące różnych działań prowadzonych przez spółkę. Takie podejście utrudnia wykorzystanie pełnego potencjału organizacji. W przypadku współpracy ze startupami należy mieć na względzie to, aby korporacyjne instrumenty działały prawidłowo, muszą tworzyć spójną całość. Najłatwiej dojść do takiego modelu małymi krokami stopniowo włączając do oferty kolejne instrumenty. Doprowadzenie do momentu, w którym opracowany zostanie system naczyń połączonych, spowoduje stały dopływ różnego rodzaju projektów startupowych, dzięki którym korporacja będzie mogła realizować swoje projekty rozwojowe, jednocześnie oferując odpowiednio dopasowane wsparcie. Stworzenie jasnej ścieżki w ramach potencjalnej współpracy małej firmy z dużym przedsiębiorstwem będzie ogromnym sukcesem. Znacznie ułatwi także pracę osobom odpowiedzialnym za poszczególne instrumenty. Poza tym pozwoli na przekazywanie informacji o nowych technologiach i trendach do różnych jednostek organizacyjnych w firmie, które mogłyby z nich skorzystać. Korporacja musi być zatem nie tylko świadoma zalet i wad poszczególnych instrumentów, ale także przygotowana od strony organizacyjnej do tego żeby jej wejście do świata startupów nie okazało się spektakularną porażką.

Korporacja, żeby zacząć efektywną współpracę ze startupami powinna wypróbować kilka różnych taktyk. I przekonać się, które z nich są odpowiednie dla niej. To co z powodzeniem zadziała u jednej firmy, niekoniecznie będzie skuteczne w drugiej. Stopniowe wchodzenie do ekosystemu pozwoli przedsiębiorstwu lepiej zorientować się w środowisku lokalnym i odfiltrować te jego elementy, które dają wartość. Podejście korporacji do współpracy ze startupami może być wielopoziomowe. To w jaki sposób zostanie wyznaczona polityka danej firmy w tym zakresie może być zależne od wielu czynników. Im więcej doświadczeń tym więcej wniosków a także więcej możliwości angażowania się we współpracę. Pozytywne interakcje i sukcesy spowodują większą otwartość do tego typu działań. Z kolei brak efektów lub kolejne porażki mogą na wiele lat zamrozić jakiekolwiek aktywności w tym zakresie.

Startup Collaboration Readiness

Żeby lepiej zrozumieć jak krok po kroku opracować założenia współpracy ze startupami warto skorzystać z autorskiej metody Startup Collaboration Readiness (SCR).

Jest to 10 stopniowa skala, która pozwala na szybką weryfikację doświadczenia korporacji oraz doboru optymalnego wachlarza instrumentów współpracy z młodymi spółkami technologicznymi. Skala SCR daje także obraz tego jak rozwijać kompetencje w zakresie takiej współpracy oraz kiedy włączać kolejne mechanizmy, pozwalające na maksymalizację korzyści związanych z zaangażowaniem się w rozwój innowacji i startupów. Poziom 0 to moment, w którym dana firma nie interesuje się tematyką startupów, natomiast najwyższy stopnień 9 oznacza firmę, która posiada w pełni rozwinięte kompetencje do współpracy ze startupami na każdym etapie rozwoju i warstwie kooperacji.

Poziomy SCR:

• 0 - Brak zainteresowania tematyką startupów
• 1 - Pierwsze zapoznanie się z ekosystemem i identyfikacja startupowego otoczenia firmy
• 2 - Stała obecność w lokalnym ekosystemie, analiza działań konkurencji, udział w wydarzeniach
• 3 – Działania na arenie krajowej, partnerstwo w programie akceleracyjnym
• 4 – Aktywne działania, uruchomienie własnego scoutingu startupów
• 5 – Dedykowany dział ds. Startupów i innowacji, korporacyjna strategia współpracy ze startupami, własne instrumenty wsparcia
• 6 – Samodzielnie prowadzony korporacyjny program akceleracyjny
• 7 – Program akceleracyjny w modelu joint venture, pierwsze koinwestycje w startupy, Limited Partner w funduszu VC
• 8 – Samodzielne inwestycje w startupy na wczesnej fazie, eksploracja rynków zagranicznych
• 9 – Własny fundusz CVC i współpraca z międzynarodowymi VC

Droga od poziomu 0 do poziomu 9 nie musi przebiegać liniowo. Niektóre firmy mogą w poszczególnych aspektach być lepiej rozwinięte posiadając jednocześnie luki w innych obszarach. Dojście do najwyższego stopnia niekoniecznie będzie oznaczać, że startupy będą tłumnie zgłaszać się, żeby rozpocząć współpracę z taką firmą. To jakie rezultaty uzyska się ostatecznie jest uzależnione od tego jak długa jest historia działań w ramach ekosystemu startupowego i jakie działania firma podejmowała w tym zakresie. Podstawowym założeniem metody SCR jest prostota. Nie są potrzebne wielomiesięczne przygotowania i angażowanie ogromnego budżetu, aby zacząć ją stosować. Sprawdzi się ona zarówno w korporacjach, które prowadzą już działania w tym obszarze, jak i w takich, które dopiero eksplorują tematykę startupów. Określenie poziomu SCR na, którym znajduje się dana firma to punkt wyjścia do dalszej pracy. Podnoszenie poziomu SCR będzie od firmy wymagać zaangażowania odpowiednich kadr, które rozumieją świat startupów. Korporacja powinna zapewnić im możliwości do osiągnięcia zakładanych celów oraz wsparcie bardziej doświadczonych partnerów z zewnątrz. Taki zespół na bazie zdobywanych doświadczeń będzie w stanie świadomie i efektywnie rozwijać korporacyjną strategię współpracy ze startupami i w ten sposób zagwarantować osiągnięcie korzyści związanych ze staniem się częścią ekosystemu wspierającego startupy. Pytanie nie brzmi czy tylko kiedy zacząć to robić?

Powyższy wpis jest inauguracją cyklu dotyczącego współpracy korporacji ze startupami w ramach patronatu medialnego, który PFR objął nad książką „Korpostartup. Efektywna współpraca korporacji ze startupami”.