Miasto gotowe na zdalną edukację

Krótki opis rozwiązania

Podczas, gdy większość polskich szkół w marcu 2020 roku zastanawiała się jak umożliwić uczniom edukację w obliczu pandemii koronawirusa, Rzeszów spał spokojnie. Dzięki systematycznie wdrażanym rozwiązaniom teleinformatycznym i pakietowi usług chmurowych wszystkie rzeszowskie szkoły były technicznie gotowe do kształcenia na odległość już od pierwszego dnia ograniczenia funkcjonowania placówek oświatowych.

Szereg projektów technologicznych inicjowanych przez urząd miasta od 2003 roku usprawnił zarządzanie oświatą, ograniczył koszty związane z dostępem do Internetu, ułatwił rekrutację do szkół oraz zapewnił powszechny dostęp do nowoczesnych narzędzi pracy zdalnej. Obecnie prawie 100% spośród 3600 nauczycieli i ponad 90% z 30000 uczniów w Rzeszowie korzysta z jednolitego pakietu biurowego i stosuje oprogramowanie do wideokonferencji.

O wyjątkowości rzeszowskiego rozwiązania świadczy bliska współpraca pomiędzy wydziałami urzędu miasta i jednostkami oświatowymi oraz przemyślana strategia wdrażania kolejnych rozwiązań technologicznych w szkołach, uwzględniająca potrzebę odpowiedniego wyszkolenia dyrektorów i nauczycieli. Miasto konsekwentnie buduje wszechstronny system oferujący przydatne narzędzia informatyczne dla oświaty, dzięki czemu edukacja w Rzeszowie odpowiada na współczesne i przyszłe wyzwania.

Problem

• Wysokie koszty ponoszone przez miasto na usługi telekomunikacyjne w jednostkach publicznych
• Brak jednolitych zasad w zakresie wdrażania rozwiązań technologicznych w szkołach
• Niewystarczające kompetencje cyfrowe nauczycieli do prowadzenia nauczania zdalnego
• Brak powszechnego dostępu do narzędzi umożliwiających edukację na odległość
• Brak wykwalifikowanej kadry informatycznej mogącej wdrażać nowe rozwiązania w szkołach na szeroką skalę
• Nieefektywne zarządzanie edukacją związane z obiegiem dokumentów papierowych

Szczegółowy opis rozwiązania

Edukacja publiczna w Polsce jest finansowana w dużej mierze z budżetu jednostek samorządu terytorialnego (33% wydatków bieżących oświaty według danych z 2018 roku)¹. Miasta zazwyczaj nie decydują jednak o rozwiązaniach technologicznych, które są wdrażane w jednostkach oświatowych. Choć takie podejście pozwala szkołom na rozwój zgodny z własnymi potrzebami, brak jednolitej infrastruktury teleinformatycznej utrudnia zarządzanie oświatą w skali miasta, a także uniemożliwia optymalizację kosztów przy zakupie oprogramowania czy dostępu do Internetu.

Urząd Miasta Rzeszowa identyfikując powyższe problemy na wczesnym etapie już w 2004 roku wprowadził bezpieczną sieć bezprzewodową zapewniającą łączność telefoniczną i internetową we wszystkich 90 jednostkach miejskich². Takie rozwiązanie wpłynęło na hurtowe zamówienia łącza, dzięki którym miasto obniżyło swoje roczne koszty telekomunikacyjne o 60%, dając jednocześnie dostęp do Internetu dla uczniów z każdej rzeszowskiej szkoły³. Bazując na własnej infrastrukturze teleinformatycznej urząd miasta konsekwentnie wprowadzał nowe funkcjonalności usprawniające zarządzanie oświatą i otwierające drogę do innowacyjnych form kształcenia. Wszystkie jednostki mają dziś dostęp do elektronicznego dziennika, a rekrutacja do przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych odbywa się w sposób zdalny. Miasto postanowiło także w 2018 roku zakupić oprogramowanie umożliwiające edukację na odległość dla wszystkich jednostek oświatowych w Rzeszowie. Obecnie z tych usług korzysta prawie 100% spośród 3600 nauczycieli i ponad 90% z 30 tys. uczniów⁴.

Wdrażanie nowych technologii w jednostkach oświatowych stanowi wyzwanie ze względu na brak wykwalifikowanej kadry informatycznej i niskie kompetencje cyfrowe nauczycieli. Szacuje się, że około 30% kadry dydaktycznej w polskich szkołach nie posiada umiejętności niezbędnych do wykorzystania narzędzi cyfrowych⁵. Z tego powodu kluczowym dla powodzenia projektu w Rzeszowie był kompleksowy program szkoleń, które miasto zorganizowało we współpracy z dostawcą oprogramowania. Początkowo wyszkolono nauczycieli z pięciu modelowych szkół, którzy następnie mieli za zadanie dzielić się doświadczeniem z innymi placówkami przy wsparciu informatyków z urzędu miasta. Wydział Edukacji szacuje, że w ten sposób przeszkolono już około 60% nauczycieli w Rzeszowie.

Udostępnione narzędzia i szkolenia nauczycieli zwiększyły różnorodność form nauczania w rzeszowskich szkołach. Korzystając z serwisów internetowych, aplikacji edukacyjnych i gier (np. Minecraft) uczniowie mogą wykazać się nieszablonowym sposobem myślenia i efektywniej przyswajają wiedzę. Rewolucyjna zmiana zaszła także w komunikacji pomiędzy nauczycielami i uczniami – narzędzia do wideokonferencji okazały się nieocenione podczas pandemii COVID-19, kiedy z dnia na dzień szkoły musiały przestawić się na zdalne nauczanie. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie 17 lat systematycznej pracy nad modernizacją własnej sieci teleinformatycznej i doskonaleniem kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Dzięki przemyślanej strategii i bliskiej współpracy komórek urzędu miasta, szkolnictwo w Rzeszowie jest lepiej przygotowane na wyzwania przyszłości.

Technologie nigdy nie zastąpią człowieka, ale powinny służyć jako narzędzie ułatwiające pracę w szkołach. Mając za sobą wdrożenie infrastruktury technicznej na terenie wszystkich rzeszowskich szkół i kompleksowe szkolenia dla nauczycieli, naszym kolejnym krokiem będzie nauka etyki edukacji zdalnej, tak aby pokazać praktyczną wartość implementacji rozwiązań technologicznych.

Zbigniew Bury, dyrektor Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Rzeszowa

Udostępnione narzędzia i szkolenia nauczycieli zwiększyły różnorodność form nauczania w rzeszowskich szkołach.