Modernizacja i rozbudowa szkoły dzięki współpracy publiczno-prywatnej

Krótki opis rozwiązania

Władze podwarszawskiego Piastowa chcąc przeprowadzić gruntowny remont lokalnego liceum, zdecydowały się skorzystać z możliwości współpracy z sektorem prywatnym¹. Modernizacja budynku stała się szczególnie ważna z uwagi na fakt, że wzniesiony w końcu lat trzydziestych ubiegłego wieku gmach szkoły od lat stanowi centrum aktywności lokalnej, a ponadto leży w okolicy pierwszej historycznej zabudowy osiedlowej Piastowa. W przypadku gdyby piastowski samorząd zdecydował się na wykonanie tejże inwestycji z własnych środków budżetowych, konieczne byłoby odłożenie w czasie o kilka lat innych ważnych miejskich inwestycji. Współpraca ze stroną prywatną była więc dobrym krokiem dla zachowania zrównoważonego budżetu i możliwości inwestowania przez miasto środków finansowych także w inne projekty².

Współpraca miasta z partnerem prywatnym opierała się na zobowiązaniach
do sfinansowania oraz wykonania robót budowlanych (modernizacji oraz rozbudowy Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Piastowie), budowy hali sportowej, łącznika oraz zagospodarowania terenu pod kątem niezbędnej infrastruktury i części rekreacyjnej. Ponadto, po zakończeniu realizacji kwestii budowlanych, inwestor będzie ponosić odpowiedzialność za techniczne utrzymanie infrastruktury oraz zarządzanie energią. Umowa pomiędzy stronami obowiązywać ma przez 22 lata od momentu jej podpisania, tj. do 2040 roku.

Współpraca pomiędzy Piastowem i wykonawcą, choć obecnie zakończony jest dopiero pierwszy z dwóch etapów inwestycji, może stanowić modelowy przykład partnerstwa publiczno-prywatnego. Pierwszy etap inwestycji, czyli budowa nowej części szkoły (4,5 tys.  m2 powierzchni), został zakończony na trzy miesiące przed planowanym terminem. Burmistrz Piastowa Grzegorz Szuplewski wskazał, że była to największa inwestycja realizowana w latach 2019-2020 w zarządzanym przez niego mieście. Władze miasta podkreślają jednocześnie, że choć mechanizm partnerstwa publiczno-prywatnego jest dość precyzyjnie uregulowany w ustawie³, to jednak by strony mogły czuć się całkowicie bezpiecznie w tej formule potrzebne jest wzajemne zaufanie, owo kluczowe „partnerstwo”, oraz profesjonalne doradztwo prawne. Takie doświadczenie ma miasto Piastów po pierwszej realizowanej w formule PPP inwestycji.

Problem

• Przestarzały i niedostosowany do potrzeb obiektu szkolnego budynek Liceum
• Brak wystarczających środków na budowę nowego obiektu oraz modernizację starej części w budżecie miejskim
• W przypadku realizacji inwestycji z własnego budżetu, konieczność zadłużenia miasta i rezygnacja z innych samorządowych inwestycji w perspektywie kolejnych kilku lat

Szczegółowy opis rozwiązania

Piastów to niewielkie miasto, położone w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy. Choć prawa miejskie otrzymał dopiero w 1952 roku, historia pierwszych osad na tym terenie sięga XVI wieku. Do najważniejszych obiektów w mieście, wokół którego skupia się aktywność społeczności lokalnej, z pewnością należy Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza.

Szkoła, która w tym roku obchodzi 75 rocznicę powstania, przez lata zlokalizowana była w przestarzałym, przedwojennym budynku. Piastów, podobnie jak stolica, zmieniał się przez lata, jednak budynek szkoły przypominał minione lata. Zdaniem Grzegorza Szuplewskiego, burmistrza Piastowa, władzom powiatu pruszkowskiego na terenie którego znajduje się Piastów, jeszcze kilka lat temu brakowało pomysłu na rozwój Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, a podejmowane działania wskazywały raczej na powolne ograniczanie funkcjonowania tej ważnej dla miasta placówki. W roku 2015 udało się jednak doprowadzić do porozumienia obu samorządów, na mocy którego miastu przekazane zostało zadanie prowadzenia szkoły, a na mocy aktu notarialnego powiat pruszkowski przekazał na rzecz Piastowa także nieruchomość z historycznym budynkiem LO im. A. Mickiewicza - co otworzyło drogę do planowania inwestycji.

W 2017 roku pojawiła się więc idea zrealizowania modernizacji szkoły w oparciu o formułę partnerstwa publiczno-prywatnego. Rozwiązanie to zakładało, że koszt wykonania inwestycji zostanie w całości poniesiony przez partnera prywatnego, w zamian za co przez okres obowiązywania umowy będzie pobierał on stałą miesięczną opłatę, która w tym przypadku pokryje koszt modernizacji oraz rozbudowy szkoły, zwiększony o koszty utrzymania nowej infrastruktury.

Choć początki formuły partnerstwa publiczno-prywatnego sięgają 1992 r., polski rynek w tym zakresie jest wciąż w fazie wczesnego rozwoju. Według prognoz potencjalnie wartość inwestycji realizowanych w tej formule ma znacząco wzrosnąć, jednak wartość umów zawartych w formule PPP w latach 2009-2019 wynosi 7,3 mld zł. Nie jest to znaczna kwota w łącznej skali wartości inwestycji wykonanych w tym okresie w Polsce. Ponadto dotychczasowe badania wskazują, że często w formule współpracy publiczno-prywatnej realizowane są inwestycje małe, dla których partnerstwo to nie jest użyteczne.

Do zadań wykonawcy należało⁴:

1. Budowa nowych części szkoły, tj. budynku dydaktycznego, hali sportowej i łącznika.
2. Modernizacja starej części szkoły oraz boiska zewnętrznego.
3. Budowa pozostałej infrastruktury, takiej jak parking, część rekreacyjna, droga dojazdowa.
4. Po wykonaniu robót budowlanych – wykonanie usługi utrzymania dostępności obiektu.

Okres obowiązywania umowy podpisanej 30 kwietnia 2019 roku z partnerem prywatnym określony został na 22 lata. Koszt inwestycji to 80 773 000 zł. Wybrano także kancelarię prawną, która zajęła się całością kwestii formalnych związanych z realizacją inwestycji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.

Inwestycja została podzielona na 2 etapy z uwagi na fakt, że podczas budowy nowej części, uczniowie i nauczyciele korzystali z części starej.

Etap pierwszy, czyli wybudowanie nowych obiektów edukacyjnych (łącznie obszar 4 500 m2, zakończył się 3 miesiące przed czasem, tj. w sierpniu 2020 roku. Nowopowstała część zajmuje prawie połowę całego terenu Liceum. Drugi etap budowy rozpoczął się w lipcu tego roku i zakończy w kwietniu 2021 roku.

Rozbudowa Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza to nie tylko inwestycja w obiekt edukacyjny. Swoją siedzibę w szkole będzie mieć również miejska biblioteka, a na terenie Liceum znajdować się będzie również świeżo wybudowana hala sportowa - największy obiekt sportowym w Piastowie (równolegle mogą na niej być prowadzone zajęcia dla trzech grup szkoleniowych). W projekcie uwzględniona została również przestrzeń do rekreacji i wypoczynku.

Realizowana inwestycja spełnia także najwyższe standardy energooszczędności. Na jej potrzeby zostały zastosowane pompy ciepła (69 sztuk), które zabezpieczą 80% zapotrzebowania cieplnego obiektu. Dodatkowo na dachu zainstalowana znajdzie się instalacja fotowoltaiczna (PV), a budynek wyposażony został w nowoczesne rozwiązania cyrkulacji powietrza.

Partnerstwo publiczno-prywatne umożliwia rozłożenie płatności za inwestycję w czasie, co dla wielu samorządów może być najlepszym rozwiązaniem by mogły realizować projekty, przy niewystarczającym budżecie. Przykład inwestycji w Piastowie pokazuje, że projekty realizowane w formule PPP mogą przynieść duże korzyści zarówno dla samorządu jak i jego mieszkańców, którzy będą korzystać z nowoczesnego obiektu.