Ostrów Wielkopolski Energetyka i środowisko

Miasto w drodze do samowystarczalności energetycznej

Typ innowacji Energetyka i środowisko

Lokalizacja Polska

Wielkość miasta Średnie (20-100 tys. mieszkańców)

Źródło finansowania Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, partnerstwo publiczno-prywatne (PPP), środki własne

Krótki opis rozwiązania

Celem nadrzędnym Ostrowa Wielkopolskiego jest stworzenie miasta „samowystarczalnego energetycznie”, czyli maksymalizacja produkcji własnej energii ze źródeł niekonwencjonalnych w obrębie klastra energetycznego¹.

Projekt Ostrowskiego Rynku Energetycznego² zakłada inwestycje we flotę niskoemisyjnego transportu zbiorowego zasilanego lokalną energią pozyskiwaną w procesie kogeneracji ze spalania biomasy drzewnej, budowę infrastruktury elektroenergetycznej (źródła produkcji energii, sieci elektroenergetyczne, magazyny energii, stacje ładowania samochodów), samodzielny zakup i obrót energią dla miejskich obiektów (w tym nowy system zarządzania energią), rozwój inwestycji w segmencie odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz wdrożenie modelu gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) poprzez wykorzystanie miejscowych zasobów energetycznych do produkcji i magazynowania energii (odpady komunalne i produkcyjne będące materiałem pierwotnym dla OZE).

Problem

Wysoka emisja spalin z komunikacji miejskiej zasilanej silnikami diesla w porównaniu do bezemisyjnych autobusów elektrycznych napędzanych energią ze źródeł odnawialnych (1317 g CO2e/km vs. 0 g CO2e/km)³
Produkcja energii ze źródeł nieodnawialnych
Uzależnienie od Krajowego Systemu Elektroenergetycznego
Brak współpracy lokalnych interesariuszy (jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy, spółki komunalne, mieszkańcy) w zakresie produkcji i obrotu energią elektryczną
Brak powszechnej świadomości i kompetencji w zakresie energetyki odnawialnej oraz wytwarzania energii przez prosumentów (tylko co trzeci Polak podjął jakiekolwiek działania, mające na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza⁴)

Ostrowski Rynek Energetyczny tworzy nie tylko szansę na tańszy prąd w gniazdkach, ale również przestrzeń do lokalnych inwestycji w obszarze ekologicznych źródeł energii

Bartosz Ziółkowski, prezes ostrowskiego Centrum Rozwoju Komunalnego

Szczegółowy opis rozwiązania

Pierwszym zrealizowanym w 2018 roku elementem Ostrowskiego Rynku Energetycznego jest innowacyjny w skali kraju system ekologicznej elektromobilności. Miejskie autobusy elektryczne ładowane są za pomocą „zielonej energii” produkowanej lokalnie w procesie kogeneracji ze spalania biomasy drzewnej. To jedyny tego typu system w Polsce, tworzony dzięki współpracy spółek komunalnych – Miejskiego Zakładu Komunikacji i Ostrowskiego Zakładu Ciepłowniczego. W ramach przedsięwzięcia zakupiono kilkanaście nowych autobusów elektrycznych i wykonano własną sieć dystrybuującą energię do ich ładowania. Realizacja projektu przyniosła (tylko w 2019 roku) ponad milion złotych oszczędności⁵.

Drugi zrealizowany element Ostrowskiego Rynku Energetycznego stanowi powołanie do życia klastra energii, którego uczestnikami zostało ponad 50 partnerów gospodarczych (dziewięć spółek komunalnych, firmy IT, jednostka naukowa), w tym ponad 40 lokalnych przedsiębiorstw (zarówno potencjalnych odbiorców jak i producentów energii). Jego unikalność na tle innych tego typu podmiotów w Polsce polega na oparciu klastra o własną sieć elektroenergetyczną, co w odróżnieniu od klastrów korzystających z sieci należącej do energetyki zawodowej, całkowicie go od systemu krajowego uniezależnia i zapewnia niższe stawki opłat samym członkom (tylko na samej dystrybucji 15-20% dla mieszkańców i nawet do 50% dla obiektów przedsiębiorstw i instytucji). W chwili obecnej sieć ma już około 23 km długości⁶ i jest sukcesywnie rozbudowywana.

Dalsze plany miejskich włodarzy zakładają rozwój klastra do poziomu samowystarczalnego systemu energetycznego, osiągnięcie wolumenu obrotu energią na poziomie 200 GWh do 2024 roku, 100% udziału odnawialnych źródeł energii w zarządzanym miksie energii elektrycznej, budowę własnych źródeł wytwórczych energii i ciepła oraz poszerzenie działalności klastra na całą aglomerację kalisko-ostrowską⁷.

Rynek energii w Ostrowie Wielkopolskim szacowany jest na około 400 mln złotych rocznie. Analizy wskazują⁸, że dzięki stworzeniu Ostrowskiego Rynku Energii około 50 mln złotych rocznie może pozostać w mieście i portfelach lokalnych przedsiębiorców oraz mieszkańców. Przedsięwzięcie przyniesie także znaczący efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia emisji dwutlenku węgla (CO2) o około 17,5 tysiąca ton rocznie⁹.

Lokalne bezpieczeństwo energetyczne stało się jednym z najważniejszych wyznań nowej kadencji samorządów. Ostrów Wielkopolski przewidział to zjawisko i z wyprzedzeniem podjął własną inicjatywę stając się pionierem w dziedzinie lokalnej energetyki. Patrząc perspektywicznie i dalekowzrocznie chcemy dać przedsiębiorcom i mieszkańcom szansę na tańszą lokalną energię elektryczną

Beata Klimek, prezydent Ostrowa Wielkopolskiego

Ostrów Wielkopolski: Miasto w drodze do samowystarczalności energetycznej.

Korzyści

Mniejsze opłaty za energie elektryczną (tylko na samej dystrybucji 15-20% dla mieszkańców i nawet do 50% dla obiektów przedsiębiorstw i instytucji¹⁰)
Tańszy transport publiczny (cena własnej energii do ładowania autobusów jest niższa niż zakup na warunkach rynkowych, a koszt energii do pojazdów elektrycznych jest o połowę mniejszy niż koszt paliwa do autobusów z silnikiem diesla)
Rozwój ekologicznych źródeł energii („zielona energia” produkowana jest przez Ostrowski Zakład Ciepłowniczy w procesie kogeneracji ze spalania biomasy drzewnej)
Poprawa jakości środowiska (projekt docelowo zmniejszy emisję dwutlenku węgla o około 17,5 tysiąca ton rocznie)
Współpraca lokalnych interesariuszy (Ostrowski Rynek Energetyczny tworzy ponad 50 partnerów naukowych i gospodarczych, w tym ponad 40 lokalnych przedsiębiorców)
Nowe miejsca pracy (produkcja energii w obrębie klastra położonego na terenie miasta i sąsiednich gmin)
Wykorzystanie miejscowych zasobów energetycznych do produkcji i magazynowania energii (odpady komunalne i produkcyjne będące materiałem pierwotnym dla odnawialnych źródeł energii)
Poprawa konkurencyjności lokalnej gospodarki (dostęp do tańszej energii, stabilne wpływy z podatków, marża z obrotu energią w zasobach klastra)
Promowanie idei społeczeństwa prosumenckiego (wsparcie budowy lokalnych instalacji, popularyzacja lokowania paneli fotowoltaicznych przez instytucje samorządowe na swoich budynkach)

Rekomendacje

Inwestycja we flotę niskoemisyjnego transportu zbiorowego
Produkcja własnej energii ze źródeł niekonwencjonalnych
Budowa świadomości i kompetencji w zakresie energetyki odnawialnej wśród potencjalnych prosumentów
Wykorzystanie lokalnych zasobów energetycznych do produkcji i magazynowania energii
Zachęcenie do współpracy lokalnych interesariuszy w zakresie produkcji i obrotu energią elektryczną

Przypisy: