Warszawa pod e-kontrolą

Krótki opis rozwiązania

Warszawa od lat boryka się z problemem niskiej efektywności poboru opłat a także nie wystarczającą rotacją pojazdów w Strefach Płatnego Parkowania Niestrzeżonego (SPPN). Aby zwiększyć przychody z płatności za parkowanie oraz poprawić skuteczność w wystawianiu mandatów, stolica Polski jako jedno z pierwszych miast w Europie wprowadziła system e-kontroli, który nie tylko ma poprawić wskaźniki finansowe samorządu, ale także zmniejszyć biurokrację oraz ułatwić pracę pieszym patrolom. Koncepcja ta polega na kontroli SPPN przez elektryczne auta z zamontowaną na nich aparaturą identyfikującą otoczenie. Podczas skanowania aparatura przesyła dane rejestracyjne auta do systemu, który automatycznie sprawdza czy dany pojazd ma opłacony postój. Jeśli nie ma, również automatycznie taki kierowca otrzyma wezwanie do zapłaty. Aby uniknąć pomyłek, elektryczne auta sprawdzają to samo miejsce dwa razy w krótkim odstępie czasu. Pozwala to wyeliminować naliczenie kierowcy mandatu w czasie, gdy poszedł kupić bilet. W założeniu dwa elektryczne samochody miały mieć efektywność dziesięciu pieszych patroli. Pierwszego dnia e-kontroli system zanotował 603 kierowców, którzy nie mieli opłaconego parkowania¹.

Problem

• Wysoki odsetek osób niepłacących za postój (ok. 7,5%)²
• Niska efektywność pieszych patroli (kontrolerzy potrzebują około godziny na sprawdzenie 260 samochodów, a samochody e-kontroli zaledwie 10 minut)³
• Niższe od oczekiwanych wpływy z opłat za parkowanie (w 2018 dochody z tego tytułu wyniosły tylko 100 mln zł)⁴
• System zachęcający do unikania opłat za parkowanie (mandat za nieopłacenie parkowania wynosił w 2019 roku zaledwie 50 zł)⁵
• Niesłusznie wystawiane mandaty, wynikające z jednorazowej kontroli miejsca parkingowego (patrol wystawia mandat w czasie, gdy kierowca poszedł do parkometru uiścić opłatę)
• Konieczność wkładania mandatów pod wycieraczkę przedniej szyby samochodu (w nowym systemie o opłaceniu biletu poinformuje skan tablicy rejestracyjnej samochodu)

Szczegółowy opis rozwiązania

Problem unikania opłat za parking przybrał w Warszawie skalę nieporównywalną z żadnym innym miastem w Polsce. Zgodnie z obliczeniami Zarządu Dróg Miejskich, przeciętnie aż 9 tys. osób dziennie nie uiszczało płatności za postój w Strefie Płatnego Parkowania Niestrzeżonego⁶. Tak duża liczba łamiących prawo nie tylko szkodziła wizerunkowi miasta, ale także stanowiła znaczną wyrwę w budżecie.

Projekt (rozpoczęty 7 stycznia 2020 roku i warty 1,9 mln zł) został sfinansowany ze środków unijnych oraz środków budżetowych miasta⁷. Koszt ten zawiera dwa elektryczne samochody, dwa systemy mobilnej kontroli pojazdów, przeszkolenie operatorów systemu e-kontroli oraz jego ewentualne naprawy w okresie 3 lat od jego rozpoczęcia⁸. Dodatkowo miasto zastrzegło sobie możliwość dokupienia trzeciego samochodu, jeśli rozwiązanie będzie przynosiło oczekiwane rezultaty.

Dzięki przeprowadzonym wcześniej testom, projekt był obarczony niewielkim ryzykiem. Próby wykazały dużą efektywność e-kontroli: dwa samochody elektryczne z zamontowaną aparaturą w ciągu 10 minut były w stanie zidentyfikować około 260 pojazdów, co pojedynczemu kontrolerowi zajmuje przeciętnie godzinę⁹. Dodatkowo, na tak dużym obszarze jakim dysponuje stolica, patrole były stanie skontrolować zaledwie 40% miejsc do tego przeznaczonych dziennie, a dzięki nowemu rozwiązaniu każdy parking będzie kontrolowany minimum raz dziennie. Kolejną zaletą narzędzia jest całkowita ochrona prywatności - system automatycznie anonimizuje twarze przechodniów a także pozostałe tablice rejestracyjne, dzięki czemu dane personalne pozostają anonimowe. System e-kontroli zaczął przynosić pozytywne skutki niemal od razu: po zaledwie dwóch tygodniach wpływy z uiszczanych opłat wzrosły aż o 10%¹⁰ a cały projekt zwrócił się po 11 dniach działania.

Koncepcja zastosowana w Warszawie jest rozwiązaniem innowacyjnym oraz bardzo potrzebnym i skutecznym, czego dowodem są trwające konsultacje nad rozszerzeniem programu na kolejne dzielnice. System pozwala zarówno znacznie podnieść efektywność sprawdzania parkingów jak i ograniczyć konieczność angażowania zasobów ludzkich.

Przeciętnie aż 9 tys. osób dziennie nie uiszczało płatności za postój w Strefie Płatnego Parkowania Niestrzeżonego.

Większa skuteczność kontroli jest w interesie wszystkich warszawiaków. Pieniądze zebrane w strefie trafiają do miejskiej kasy, z której remontowana, modernizowana i budowana jest m.in. infrastruktura drogowa

Kamil Dąbrowa, rzecznik prasowy prezydenta m. st. Warszawy

Projekt zwrócił się po 11 dniach działania