Inteligentna dzielnica neutralna klimatycznie
Opis rozwiązania
Szwedzkie miasto Malmö, mieszczące się na południu kraju, liczy 340 tys. mieszkańców. Jest szóstą co do wielkości metropolią w tym regionie.
Malmö chce stać się najbardziej inteligentnym klimatycznie miastem w Szwecji i stanowić pod tym względem przykład dla całej Skandynawii. Pierwszym krokiem do osiągnięcia tego celu stało się uruchomienie w 2011 roku projektu zbudowania do 2020 r. nowej dzielnicy neutralnej klimatycznie Hyllie, gdzie zapotrzebowanie energetyczne i cieplne będzie sterowane przez inteligentne urządzenia.
Dzielnica Hyllie znajduje się na skraju miasta, cechuje ją bliskość natury oraz bezpośrednie połączenie do przeprawy samochodowej i pociągowej przez cieśninę Øresund. Jej otwarcie w 2000 r. dało impuls do rozwoju regionu – ta wcześniej rolnicza okolica zmieniła się w centrum handlowo-usługowe o powierzchni 200 hektarów, gdzie do 2040 r. ma powstać 9 tys. budynków mieszkalnych. Dziś w dzielnicy jest linia kolejowa, udogodnienia dla 1,3 tys. rowerów i 1,4 tys. samochodów, a także obiekty sportowe, miejsca imprez kulturalnych, kongresów i konferencji.
Trwający od 2011 r. do 2020 r. projekt osiągnięcia neutralności klimatycznej składał się z dwóch elementów: Umowy Klimatycznej miasta z dostawcami energii oraz budowy demonstracyjnej sieci energetycznej smart grid. W ramach Umowy Klimatycznej w 2020 r. 50 proc. energii w Hyllie ma pochodzić z energii odnawialnej, a budynki mają być o 20 proc. bardziej efektywne energetycznie niż nowe budynki w pozostałej części Malmö. Średnie zużycie powinno wynosić 45 kWh/m2, a inteligentna sieć budowana w dzielnicy ma być w pełni wykorzystywana. Z kolei projekt demonstracyjnej sieci smart grid integruje inteligentne elementy sterowania i testuje innowacyjne technologie, takie jak inteligentne sieci grzewcze. Dodatkowo technologia ICT w budynkach dzielnicy daje mieszkańcom możliwość zarządzania własnym zużyciem energii.
Niestety, projekt zawiódł w zakresie przejścia w pełni na odnawialne źródła energii. Zakładał on bowiem dedykowane instalacje wiatrowe w pobliżu miasta, które nie zostały zrealizowane. Miasto nie uważa jednak, żeby wina leżała po stronie Malmö lub firmy energetycznej E.ON współpracującej przy tym projekcie. Zdaniem lokalnych władz jest to raczej konsekwencją złożoności procesu tworzenia energetyki wiatrowej w ośrodkach miejskich. Zgodnie z uzyskanymi od władz miasta informacjami, obecnie trwają analizy, jakie kroki poczynić dalej. W związku z tym nie ma klarownego nowego celu na przyszłość dla dzielnicy Hyllie. Miasto Malmö chciałoby, aby cała energia w nim wykorzystywana pochodziła ze źródeł odnawialnych do 2030 r.
Malmö chce stać się najbardziej inteligentnym klimatycznie miastem w Szwecji i stanowić pod tym względem przykład dla całej Skandynawii
Organizacja projektu
Miasto Malmö jeszcze przed rozpoczęciem projektu Hyllie przeorganizowało relacje urbanistów z deweloperami, aby móc rozwijać się w sposób zrównoważony. W 2015 r. powstał też program, który zachęca deweloperów do budowy budynków efektywnych energetycznie (w tym celu instalowano technologię ICT umożliwiającą mieszkańcom kontrolowanie zużycia energii) oraz uwzględnienia w swoich budynkach możliwość generacji energii odnawialnej.
Hyllie zaangażowała się w ustanowione w Malmö procesy na rzecz zrównoważonego planowania miejskiego. Dzięki temu również E.ON mógł przełożyć swoje ambicje na deweloperów. W Hyllie Avenue, pierwszej dzielnicy mieszkalnej w Hyllie, deweloperzy podpisali umowę o zrównoważonym rozwoju, w której zobowiązali się do zainstalowania systemów ICT kompatybilnych z technologią inteligentnej sieci energetycznej E.ON. Kilku deweloperów zgodziło się na zainstalowanie technologii smart grid w swoich budynkach.
W tym przypadku władze miasta realizowały swoją wizję poprzez ścisłą współpracę z dostawcą energii E.ON oraz firmą zarządzającą ściekami i wodą VA SYD. Udział obywateli Hyllie był niewielki. Wynikało to z faktu, że obszar Hyllie był wcześniej słabo zaludnionym terenem w zabudowie jednorodzinnej, gdzie dopiero oczekiwano wzrostu populacji.
W samym ratuszu każdy projekt wdrożenia elementów smart city traktowany jest indywidualnie i ma swoją własną organizację. Kierownik projektu jest zazwyczaj zapewniany przez partnera realizującego projekt. Program Hyllie, był kierowany przez komitet sterujący, w skład którego wchodzili przedstawiciele E.ON, VA SYD i ratusza, oraz grupę roboczą, która wykonywała bieżącą pracę - pracownicy wspomnianych podmiotów. Miasto Malmö odpowiadało za organizowanie spotkań międzyresortowych grup roboczych i komitetu koordynacyjnego, aby skoordynować prace i zapewnić, by miasto mówiło jednym głosem w kwestiach strategicznych.
Finansowanie
Zarówno fundusze europejskie, jak i krajowe są wykorzystywane do finansowania poszczególnych projektów pilotażowych w Hyllie. Na przykład, projekt Buildsmart finansowany jest przez Unię Europejską1 i wspiera pięć firm budowlanych we wdrażaniu inteligentnych rozwiązań.
Projekt demonstracyjnej sieci smart grid ma charakter badawczo-rozwojowy (oficjalny tytuł: Smart Grids for a Sustainable Energy System in Hyllie). Jego budżet sięga 200 mln koron szwedzkich (ok. 81 mln zł).
- Miasto Malmö i firma energetyczna E.ON, która jest operatorem sieci energetycznej, chłodniczej i ciepłowniczej w metropolii, otrzymały fundusze od Szwedzkiej Agencji Energetycznej na sfinansowanie mniej więcej 24 proc. kosztów projektu;
- E.ON sfinansował 72 proc. kosztów projektu;
- miasto Malmö sfinansowało 5 proc kosztów projektu.
Przypisy:
- www.buildsmart-energy.eu
