Raport specjalny: Turcja - czerwiec 2023 r.

Najważniejsze informacje:

1. Gospodarka Turcji rośnie relatywnie szybko na tle OECD (+5,6 rdr. wobec +2,1% rdr. w 2022 r.). Ale tempo wzrostu PKB spada od 2011. Ponadprzeciętnej dynamice PKB towarzyszył deficyt salda obrotów bieżących oraz narastający dynamicznie w latach 2017-2020 deficyt budżetowy.
    
2. Spowolnienie gospodarki tureckiej ma źródła w wieloletnim spowolnieniu wzrostu wydajności. Od początku XXI w. zauważalnie spowolnił przyrost wydajności.
    
3. W ostatnich ośmiu latach słabnie lira turecka. Waluta osiąga co chwilę kolejne niechlubne rekordy spadku wartości i obecnie jest na najniższym poziomie w historii udostępnianych przez Bank Centralny danych (22,1 TRY/EUR i 20,7 TRY/USD).
    
4. Spadek wartości liry jest szczególnie dotkliwy dla sektora prywatnego, który odpowiada za ponad 52% zadłużenia zagranicznego kraju.
    
5. Po 2015 jednym ze sposobów uśmierzenia dolegliwości deprecjacji waluty było upłynnianie rezerw, przez co ich poziom  utrzymuje się znacznie poniżej progów uznawanych za bezpieczne. Turcja byłaby w stanie pokryć rezerwami około 2-3 miesiące importu. Za bezpieczny poziom tego wskaźnika uznaje się wartości powyżej 6 miesięcy.
    
6. Z trwale ujemnym bilansem handlowym Turcja potrzebuje zewnętrznego finansowania, którego obsługa staje się coraz droższa.
    
7. Jeszcze w maju 2016 r. Turcja mogła pochwalić się ratingami rzędu BBB- (Fitch) czy Baa3 (Moody’s). Od tamtego czasu ocena kredytowa systematycznie się pogarszała i obecnie wynosi B (S&P), B3 (Moody’s) i B (Fitch).
    
8. Na początku lutego 2023 r. w Turcji i Syrii doszło do niezwykle silnego trzęsienia ziemi, które w samej Turcji poskutkowało śmiercią ponad 45 tysięcy osób. Jeszcze pod koniec lutego Bank Światowy szacował koszt zniszczeń w Turcji na około 34 mld USD, jednakże kolejne szacunki innych organizacji wskazywały na znacznie wyższy koszt tego tragicznego wydarzenia. Turecka Konfederacja Przedsiębiorczości i Biznesu (ang. The Turkish Enterprise and Business Confederation) wyliczyła straty na około 84 mld USD, a przedstawicielka Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w Turcji wskazywała na koszt wynoszący ponad 100 mld USD.
    
9. W perspektywie krótkoterminowej Turcji nie grozi niewypłacalność. A ze względu na istotność tego kraju dla państw europejskich (i europejskich banków) czy Bliskiego Wschodu wydaje się prawdopodobne, że w razie poważniejszych problemów gospodarczych Turcja uzyska wsparcie finansowe z zagranicy.
    
10. W dłuższym okresie rząd w Ankarze powinien zwiększyć wydajność gospodarki oraz zmniejszyć uzależnienie od zewnętrznego finansowania.
     
11. Stabilizacji gospodarki i wprowadzeniu potrzebnych reform strukturalnych sprzyja kalendarz wyborczy – kolejne wybory prezydenckie i parlamentarne są zaplanowane dopiero na 2028 r.

Zapraszamy do zapoznania się z pełną wersją raportu.
 

Aktualizacja 14.07.2023 r. 

Zapraszamy do zapoznania się z suplementem do czerwcowego raportu.

Najważniejsze kwestie poruszone w suplemencie:

1. Napływowi zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Turcji, który od 2015 roku systematycznie maleje.
    
2. Skokowej podwyżce stopy procentowej po wyborach, która i tak nie uchroniła liry tureckiej przed dalszą deprecjacją. Od II tury wyborów lira osłabiła się o 31% względem USD i o 34% względem EUR.
    
3. Pożyczkom jakie tureckie banki i obce rządy udzielały Bankowi Centralnemu Turcji i których wartość znacznie przewyższa poziom rezerw walutowych.”

Zapraszamy do zapoznania się z pełną wersją suplementu.