Raport specjalny - Turcja

Streszczenie raportu:

1. Gospodarka Turcji rośnie relatywnie szybko na tle OECD. Ale tempo wzrostu PKB spada od 2011: 
   •    w 2011 PKB wzrosło o ponad 11%,
   •    w 2015 wzrosło o ponad 6%, 
   •    w 2019 o niecały 1%,
   •    a w 2020 PKB spadło o ok. -5%.
2. Spowolnienie gospodarki tureckiej ma źródła w wieloletnim spowolnieniu wzrostu wydajności. Od 2000 zauważalnie spowolnił przyrost wydajności.
3. Wraz ze spowalnianiem tempa wzrostu PKB narastają nierównowagi gospodarcze, które są coraz bardziej widoczne po 2017. 
4. W ostatnich pięciu latach słabnie lira turecka. Zwłaszcza szybko dewaluowała się w 2018 i 2020, przy okazji narastania kłopotów gospodarczych. 
   •    W 2020 r. lira spadła z 6,5 do Euro na początku roku do 9 Euro w grudniu. 
5. Spadek wartości liry jest szczególnie dotkliwy dla sektora prywatnego. 
   •    Zadłużenie zagraniczne na koniec III kwartału 2020 roku stanowiło równowartość 59,1% PKB. 
   •    A sektor prywatny odpowiada za 56% zadłużenia zagranicznego. 
6. Władza przeciwdziałała spowolnieniu luzując politykę fiskalną oraz zwiększając kredytowanie gospodarki przez banki. 
   •    Deficyt budżetowy wzrósł z -2,1% PKB w 2017 do około -7,8% PKB w 2020. 
   •    Kredyt bankowy jako % PKB wzrósł z 45,4% w 2011 do 59,4% w 2019.
7. Budżetowe i bankowe stymulowanie gospodarki, choć pozwoliło utrzymać wysoki wzrost PKB, spowodowało wzrost długu i spadek rezerw walutowych. 
   •    W 2020 dług publiczny po raz pierwszy od 2009 r. przekroczył 40% PKB, 
   •    Rezerwy walutowe spadły do równowartości zaledwie 2 miesięcy importu.
8. Uzależnienie rozwoju Turcji od zagranicznego finansowania stanowi również problem dla banków europejskich. Już w 2018 r. Europejski Bank Centralny wyraził obawy o nadmierną ekspozycję trzech banków ze strefy euro na tureckie aktywa. 
   •    Łączna kwota finansowania banków tureckich przez banki europejskie wynosi na koniec III kwartału 2020 ok. 131 miliardów Euro.
9. Próba przewrotu wojskowego w lipcu 2016 nie wywołała znacznych i natychmiastowych ujemnych wpływów na gospodarkę, poza przyspieszeniem narastania deficytu budżetowego i  spadkiem ratingów.
10. W 2018 i 2020 udało się ustabilizować gospodarkę i utrzymać jej wypłacalność. W kolejnych latach wyzwaniem będzie utrzymanie wysokiego tempa wzrostu przy równoczesnym utrzymaniu wypłacalności banków i budżetu. 
11. W 2020 władze Turcji rozpoczęły ocieplanie stosunków z innymi państwami w celu uzyskania wsparcia, zwłaszcza finansowego, w stabilizowaniu gospodarki.
12. Bez przywrócenia wzrostu wydajności rozwój Turcji będzie niestabilny z powracającymi spiętrzeniami nierównowag gospodarczych.

Zapraszamy do zapoznania się z pełną wersją raportu.