Drogi przyjazne mieszkańcom - Gdański Standard Ulicy Miejskiej

Krótki opis rozwiązania

Podczas konsultacji społecznych prowadzonych w 2017 roku w odniesieniu do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska, mieszkańcy wielokrotnie zgłaszali propozycje dotyczące ulic, w tym wnioski dotyczące rozwiązań technicznych i inne, które wykraczały poza temat studium¹. Biuro Rozwoju Gdańska (BRG) podjęło wówczas decyzję o uruchomieniu dodatkowego projektu, który zostałby poświęcony wprowadzeniu rozwiązań standaryzujących i podnoszących walory ulic w Gdańsku. Po dwóch latach pracy planiści BRG przedstawili dokument - Gdański Standard Ulicy Miejskiej (GSUM), który ma obowiązywać zarówno przy budowie nowych, jak i w trakcie remontów istniejących dróg². Jego celem jest poprawienie funkcjonalności, estetyki i wartości przyrodniczych przestrzeni publicznych³. W opracowaniu zawarto szczegółowe wytyczne, od funkcji zieleni i małej architektury, aż po schematy obszarowego podziału jezdni, chodników i ścieżek rowerowych - pozwalając na uporządkowanie i uspójnienie nieskoordynowanego miejscami krajobrazu gminy⁴.

Problem

• Szereg wniosków o reformę planów budowy ulic ze strony mieszkańców
• Niespójność krajobrazowa obecnych dróg na terenie miasta
• Niedopasowanie ulic do potrzeb określonych grup użytkowników, np. rowerzystów
• Brak zieleni na terenie niektórych, dogodnych do jej implementacji ciągów komunikacyjnych - niewykorzystanie potencjału środowiskowego i estetycznego miasta

Szczegółowy opis rozwiązania

Gdański Standard Ulicy Miejskiej to dokument strategiczny, wpisującym się w politykę władz miasta zawartą w “Strategii Gdańsk 2030+”, “Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska” oraz “Planie Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Gdańska 2030+”, dzięki którym piesi, rowerzyści oraz komunikacja zbiorowa otrzymają najwyższy priorytet przy planowaniu dróg w mieście⁵. Podczas opracowywania standardów GSUM władze miasta i planiści BRG oparli się na szeregu konsultacji społecznych i warsztatów, w których brali udział przedstawiciele jednostek miejskich, radni miejscy i dzielnicowi oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych⁶. Po oficjalnym ogłoszeniu opracowania GSUM, dokument przekazano do wglądu publicznego na stronie BRG, a wszyscy zainteresowani mieszkańcy zostali zaproszeni do wzięcia udziału w szeregu publicznych prezentacji projektu oraz przesyłania dalszych wniosków, uwag i sugestii drogą mailową⁷.

Nowe i remontowane ulice zostaną urządzone uniwersalnie, tak aby być w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników - a jednocześnie w sposób odpowiadający charakterowi ich bezpośredniej okolicy⁸. W tym celu w GUSM zawarto rekomendacje wobec specyfikacji chodników, dróg rowerowych, jezdni, tras tramwajowych, a także zieleni i retencji wodnej⁹ - określone w koncepcji jako zagospodarowanie pasa drogowego oraz projektowania ulic ze wskazaniami modelowych rozwiązań dotyczących zarówno zakresu przestrzennego, funkcjonalnego i estetycznego¹⁰. Dokument uzupełnia nieobecny dotychczas segment procesu projektowego o potrzebę każdorazowego opracowania studium programowo-przestrzennego ulicy, w którym lokalne warunki i potrzeby użytkowników zostaną przeanalizowane i porównane z modelami standardowymi¹¹.

Punktem wyjścia w projekcie jest podział Gdańska na trzy oszbary, zwane w dokumencie “sąsiedztwami”. Obszar “A” zawiera ulice cechujące się wyraźną zabudową pierzejową, zaś partery mieszczą sklepy, placówki handlowo-usługowe, restauracje itp. - dominantą jest funkcja przestrzeni publicznej o śródmiejskim charakterze¹². Sąsiedztwo “B” przeznaczone zostało dla przestrzeni mieszkaniowych, usługowych lub zieleni urządzonej, o zabudowie mniej intensywnej niż w poprzednim obszarze - tutaj główny nacisk położono na wygodę dla użytkowników niezmotoryzowanych¹³. “C” obejmuje resztę terenu, w tym tereny portowe, przemysłowe, rolnicze oraz zieleń nieurządzoną (np. lasy), wciąż zachowując priorytet dla osób pieszych¹⁴.

Projektując ponad 30 wariantów ulic dopasowanych do trzech typów sąsiedztw¹⁵, BRG opierało się na dwóch zasadniczych elementach o największym wpływie na wygląd dróg. Były to: klasa techniczna ulicy - czy jest to droga główna, zbiorcza, lokalna lub dojazdowa, a także charakter jej bezpośredniego sąsiedztwa¹⁶. W ramach GSUM każda ulica określona jako droga główna, ma w przyszłości posiadać wydzieloną ścieżkę rowerową odseparowaną od jezdni. Dla ulic zbiorczych droga rowerowa będzie zazwyczaj oddzielnym pasem jezdni, zaś wspólna jazda rowerów z samochodami na jednym pasie zostanie odbywać się jedynie na drogach lokalnych. Ponadto ulice przystosowane będą wyłącznie do parkowania równoległego w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, wykluczając parkowanie prostopadłe oraz skośne¹⁷. Dla pieszych zaplanowano budowę chodników o szerokości minimum dwóch metrów po każdej stronie - co ważne, chodniki nie będą mogły zostać zajęte przez małą architekturę, czyli ławki, ogródki kawiarniane itp., dla których przeznaczono osobną przestrzeń. Przewidziano również po trzy metry dla zieleni miejskiej dla każdej strony ruchu¹⁸. Infrastruktura ma sprzyjać też niekonwencjonalnym uczestnikom ruchu, takim jak osoby poruszające się na wózku, hulajnogach a nawet hulajnogach elektrycznych¹⁹.