Oczyszczalnia ścieków w Mławie – sukces formuły partnerstwa publiczno-prywatnego

Krótki opis rozwiązania

Gdy w 2016 roku władze Mławy podjęły decyzję o budowie nowoczesnej oczyszczalni ścieków z udziałem prywatnego inwestora, głównym celem miasta było zapewnienie dostępu do usługi usuwania zanieczyszczeń wszystkim mieszkańcom gminy przy jednoczesnym utrzymaniu cen na możliwie niskim poziomie. Dzięki powiązaniu ceny ścieków z ich ilością, stawki opłat w dłuższym okresie są dla samorządu przewidywalne i bezpieczne. Już teraz odnotowano także niewielką obniżkę cen za ścieki dla samych mieszkańców (z 6,11 zł na 6,08 zł za metr sześcienny¹).

Miasto jako swój wkład wniosło grunt pod budowę oraz zagwarantowało dostarczanie odpowiedniej ilości ścieków, natomiast partner prywatny zapewnił finansowanie oraz właściwe eksploatowanie i konserwację oczyszczalni przez 30 lat. Inwestycję oddano do użytku zgodnie z jej harmonogramem, 2 lipca 2019 roku^2,3.

Zrealizowany projekt przyczynił się do popularyzacji budowy infrastruktury w formie partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Taki sposób finansowania inwestycji pomaga uniknąć samorządom nadmiernego zadłużania oraz wykorzystać środki finansowe i wiedzę partnera prywatnego. Budowa oczyszczalni ścieków w Mławie była jednym z pierwszych projektów tej skali w Polsce zrealizowanym w formule PPP (całkowity koszt inwestycji wyniósł blisko 50 mln zł).

Problem

• Niewystarczająca wydajność starej oczyszczalni (problemy przy zwiększonym natężeniu przepływu do 8000m3 na dobę)⁴
• Niespełnianie najwyższych norm środowiskowych określonych prawem Unii Europejskiej przez starą oczyszczalnię
• Wiekowość poprzedniej instalacji (25 lat ciągłego użytkowania)
• Brak odpowiedniego wyposażenia starej oczyszczalni
• Brak środków własnych samorządu na realizację inwestycji tej skali (całkowity koszt inwestycji wyniósł blisko 50 mln zł)
• Traktowanie przez mieszkańców inwestycji finansowanych w formie PPP jako ryzykownych ze względu na możliwą prywatyzację obiektu

Szczegółowy opis rozwiązania

Zaprojektowanie, budowa i uruchomienie oczyszczalni ścieków w Mławie w zaledwie trzy lata jest wzorowym przykładem formuły partnerstwa publiczno-prywatnego, do tego w skali kraju pionierskim i unikalnym. Całkowity koszt inwestycji (47 mln zł) poniósł wykonawca. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie pożyczka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, która wyniosła 33 mln zł⁵.

Rozwiązanie to nadało całemu projektowi wyjątkowego w skali kraju charakteru: miasto nie wydało na nową oczyszczalnię ani złotówki, a wszystkie koszty związane z budową znalazły się po stronie inwestora. Cały projekt nie miałby jednak racji bytu bez pożyczki z NFOŚiGW. Tylko przy wspólnym zaangażowaniu wyżej wymienionych (trzech) podmiotów oczyszczalnia mogła powstać w takim kształcie. Jedynym kosztem poniesionym przez miasto – jeszcze na etapie negocjowania warunków biznesowych - było 90 tys. zł wydane na obsługę prawną⁶.

W ramach umowy miasto zobowiązało się dostarczać do oczyszczalni 1 640 000m3 (± 3%) ścieków rocznie by zapewnić wykonawcy i jednocześnie operatorowi obiektu rentowność inwestycji⁷. Partner prywatny z kolei zadeklarował obsługę urządzeń w nim zawartych oraz ewentualne naprawy przez najbliższych 30 lat⁸. W ramach brzegowych warunków założono również indeksację ceny ofertowej o wskaźnik rozwoju społecznego (WRS), zawierający skumulowaną wartość inflacji oraz zmianę ceny prądu i wynagrodzeń⁹. Gwarancja daje pewność opłacalności całego projektu zarówno dla wykonawcy jak i miasta. Dodatkowo, w nowej oczyszczalni miasto zapewniło pracę całemu dawnemu personelowi obsługującemu poprzedni obiekt.

Oczyszczalnia posiada system dezodoryzacji (usuwania niepożądanego zapachu) oraz dwa samodzielne ciągi technologiczne, a zakładane średnie natężenie przesyłu ścieków wynosi 5200m3 na dobę. Dostawca technologii oparł inwestycję na technologii średniego natężenia przepływu¹⁰.

Nowa oczyszczalnia ścieków w Mławie jest wręcz książkowym przykładem partnerstwa publiczno-prywatnego, w którym obie strony dzielą zarówno korzyści, jak i dywersyfikują ryzyko. Taka forma finansowania inwestycji otwiera przed samorządami niedostępną wcześniej możliwość najnowszych technologii przy minimalnym nakładzie środków finansowych. Zdaniem Sławomira Kowalewskiego, burmistrza Mławy, bez PPP zbudowanie nowoczesnej i efektywnej oczyszczalni zajęłoby lata i okupione byłoby znacznym zadłużeniem się miasta. Ponadto udana współpraca między obiema stronami zachęciła partnera prywatnego do wspierania i patronowania miejscowym wydarzeniom kulturalnym.

Korzyści

• Zachowanie prawa własności do oczyszczalni przez miasto (za 30 lat samorząd odzyska pełną kontrolę nad obiektem)
• Długotrwała, dostarczająca obopólne korzyści, współpraca między prywatnym inwestorem a samorządem
• Podział ryzyka inwestycyjnego (za wszelkie awarie oraz konserwacje oczyszczalni odpowiada partner prywatny)
• Brak konieczności zadłużania się przez miasto (oczyszczalnia została sfinansowana przez inwestora)
• Dostęp do najnowszych technologii (jej dostawca od wielu lat projektuje i wdraża rozwiązania z zakresu gospodarki odpadami)
• Bezpieczeństwo zatrudnienia dla pracowników starej oczyszczalni (miasto w umowie zażądało gwarancji pracy i płacy dla dotychczasowych pracowników)
• Dostarczenie usługi oczyszczania ścieków wszystkim mieszkańców gminy z ok. 25% zapasem (oczyszczalnia może obsługiwać 40 000 mieszkańców, natomiast w Mławie mieszka ok. 30 000 osób)
• Popularyzacja miasta poprzez nowatorskie rozwiązanie (artykuły o oczyszczalni zostały opublikowane w ogólnopolskich mediach, a inwestycja stanowi dobrą praktykę dla innych samorządów w zakresie finansowania budowy infrastruktury)

Nowa oczyszczalnia ścieków w Mławie jest wręcz książkowym przykładem partnerstwa publiczno-prywatnego, w którym obie strony dzielą zarówno korzyści, jak i dywersyfikują ryzyko