Planowanie przyszłości miasta z udziałem mieszkańców

Krótki opis rozwiązania

Władze Lubina zleciły stworzenie prognozy (foresightu) rozwoju miasta w perspektywie 2050 roku i opracowanie prawdopodobnych scenariuszy dla stolicy województwa lubelskiego. W efekcie powstał raport „Foresight Lublin 2050”, w którym zaprezentowano scenariusze transformacji, rekomendacje dla zrównoważonego rozwoju miasta, analizę trendów globalnych, wyniki konsultacji społecznych oraz szczegółowe sprawozdanie z przeprowadzenia prognozowania metodą FORMAT.

Głównym celem badania było wypracowanie kilku scenariuszy możliwego rozwoju miasta w perspektywie najbliższych 30 lat. W trakcie trwających blisko roku działań zdiagnozowano liczne trendy mogące pojawić się w przyszłości, istotnie wpływając życie mieszkańców. W pracach uczestniczyli wszyscy lokalni interesariusze – od miejskich ekspertów i przedstawicieli organizacji pozarządowych przez przedsiębiorców oraz turystów odwiedzających Lublin po samych mieszkańców.

Proces prognozowania stanowił jedynie pierwszy etap prac nad strategią rozwoju miasta do 2030 roku. Kolejnym – rozpoczętym przez władze miasta na początku 2019 roku – jest inkluzywne tworzenie wizji współpracy w ramach projektu „Wymyślmy wspólnie Lublin”. Partycypacyjnie tworzymy inteligentną Strategię Lublin 2030”, który ma pozwolić na bezprecedensowo szeroki udział mieszkańców w konsultowaniu strategii rozwoju miasta.

Problemy

• Brak zaangażowania obywateli w proces tworzenia strategii rozwoju miasta
• Brak odpowiednich narzędzi włączających mieszkańców do partycypacji obywatelskiej
• Nieznajomość potencjalnych trendów rozwojowych miasta przez lokalnych interesariuszy (zarówno przez samorządowców, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe jak i mieszkańców)
• Nieufność urzędników do wykorzystywania instrumentów prognozowania trendów gospodarczych

Szczegółowy opis rozwiązania

Władze Lublina, decydując się na bardzo szeroki (i zdecydowanie dłuższy) proces tworzenia strategii rozwoju miasta, za punkt wyjścia do rozmów o konkretnych jej celach uznały stworzenie foresightu (przewidywanie). Jest to metoda prognozowania polegająca na dyskusji nad przyszłością w gronie przedstawicieli decydentów (władzy publicznej), środowisk naukowych, przedsiębiorców, mediów, organizacji pozarządowych i opinii publicznej. Co ważne, celem samym w sobie nie jest dokładność prognozy, lecz uświadomienie lokalnym interesariuszom możliwych perspektyw i przygotowanie do zmian, które czekają miasto w przyszłości.

Przy tworzeniu strategii rozwoju miast partycypacja jest zawsze kluczowym wymogiem – jednak w wielu przypadkach traktowana jest jako niewygodna konieczność, sprowadzająca się do płytkich rozmów urzędników z mieszkańcami. Władze Lublina będąc świadome tych zagrożeń, zdecydowały się na odrzucenie dotychczasowego modelu konsultacji. Proces tworzenia prognozy dla Lublina składał się z kilku elementów:

• Szczegółowej analizy trendów i danych statystycznych, która posłużyła następnie do skonstruowania modeli oraz scenariuszy rozwoju miasta;
• Szerokich konsultacji społecznych – dialogu z przedstawicielami administracji publicznej, reprezentantami organizacji pozarządowych, działaczami społecznymi, młodzieżą, seniorami i przedsiębiorcami;
• Zangażowania do współpracy lokalnych ekspertów, reprezentujących różne obszary działania miasta, którzy w oparciu o zebrane dane, analizy oraz wyniki konsultacji społecznych, stworzyli możliwe scenariusze rozwoju miasta¹.

Poza konsultacjami społecznymi i eksperckimi wykorzystano również narzędzie służące wczesnemu wykrywaniu trendów i zmian w analizowanych systemach. Metodologiczną podstawę stanowiło narzędzie FORMAT – umożliwiające tworzenie efektywnych rozwiązań i analizowanie potencjalnych kierunków rozwoju. Do analizy wybrano dwa obszary, a samo narzędzie służyło jako badanie dodatkowe, które pogłębiło kluczowe z perspektywy miasta wątki². Finalnym efektem opisywanego procesu, stanowiącego wstępny etapem tworzenia strategii, jest raport Foresight Lublin 2050, w którym szeroko zdefiniowano cały proces. Finalnym efektem opisywanego procesu (który można nazwać przedwstępnym etapem tworzenia strategii) jest raport Foresight Lublin 2050, w którym opisano szeroko cały proces.

Kolejnym etapem (rozpoczętym na początku 2019 r.) jest proces wspólnego tworzenia wizji rozwoju miasta w perspektywie 2030 roku w ramach projektu „Wymyślmy wspólnie Lublin". Program jest realizowany we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej w ramach konkursu "Human Smart Cities", który potrwa do 2021 r.³. Projekt, którego celem jest stworzenie wizji strategii rozwoju, umożliwi przede wszystkim dalsze tworzenie szerokiej partycypacji społecznej, a przez to kreowanie społeczeństwa obywatelskiego. Finalnym efektem ma być nie tylko nowa wizja strategii rozwoju, ale także zestaw pośrednich narzędzi tj. konsultacje w dzielnicach Lublina, warsztaty przyszłości, spotkania otwarte, prelekcje, gry terenowe, maraton projektowania inteligentnych usług oraz działania animacyjne, pozwalające na trwałe włączyć mieszkańców w proces jej tworzenia.