Nocny transport na żądanie w Sosnowcu

Problemy

• Wysoki koszt funkcjonowania transportu nocnego, w szczególności połączeń tramwajowych
• Niska częstotliwość przejazdów
• Zbyt mała elastyczność i dostępność nocnych połączeń dla mieszkańców

Szczegółowy opis rozwiązania

Rozwiązania mobilności na żądanie, czyli elastycznej formy transportu, gdzie zamiast stałego rozkładu jazdy przejazdy na danej trasie są zamawiane przez pasażera testowane były już w polskich miastach. Telebusy funkcjonowały już między innymi w Krakowie czy Szczecinie.¹ Pilotaż w Sosnowcu jest jednak pierwszym wdrożeniem usługi nocnej komunikacji miejskiej na żądanie. Nocny autobus pierwotnie zastąpił kursy linii tramwajowej numer 27, a następnie został poszerzony o ulice, po których poruszał się tramwaj linii 26. Decyzja o wprowadzeniu alternatywnego połączenia wynikała między innymi z potrzeby obniżenia ponoszonych kosztów oraz uelastycznienia rozkładu jazdy – za dnia tramwaje są bardzo efektywnym środkiem transportu, jednak w nocy, gdy podróżuje nimi jedynie kilku pasażerów rentowność przejazdów znacząco spada. Prezydent miasta zdecydował o poszukiwaniu alternatywnych form mobilności dla zrewolucjonizowania transportu nocnego. Bus na żądanie nie tylko pomaga obniżyć koszty przejazdów, ale też zwiększa dostępność nocnych przejazdów dla pasażerów.

Organizatorem nocnej komunikacji na żądanie jest miasto przy współpracy gliwickiej firmy Blees i sosnowieckiego PKM-u. Usługa oferowana jest bezpłatnie i jest dostępna w godzinach od 23 w nocy do 5 rano. System składa się z platformy do zarządzania połączeniami, odpowiadającej za optymalizację tras oraz aplikacji dla kierowcy, w której na bieżąco pojawiają się zgłoszenia od pasażerów i informacje o przebiegu trasy. Na potrzeby obsługi połączenia powstała dedykowana aplikacja oraz strona internetowa: www.sosnowiec.blees.co, gdzie znaleźć można mapę przystanków i instrukcję, jak skorzystać z komunikacji. Łącznie na trasie o długości 15 km funkcjonują 53 przystanki. Poza punktami w których za dnia regularnie zatrzymują się tramwaje wyznaczone zostały również tzw. „przystanki wirtualne” widoczne w aplikacji. Można w niej wybrać przejazd między dowolnymi dwoma przystankami, z odbiorem lub dowozem na dowolnie wybraną godzinę. Pasażer w krótkim czasie otrzymuje informację, o której przyjedzie minibus wraz z orientacyjną godzinę dowozu. Możliwe jest zamawiania przejazdu z 24 godzinnym wyprzedzeniem, co daje szansę na np. zamówienia rano przejazdu na wieczorny powrót z pracy z gwarancją, że pojazd pojawi o wyznaczonej godzinie.²

Z usługi regularnie korzysta około 60 pasażerów, a w systemie aktywnych jest prawie 380 użytkowników. Łącznie w okresie od 30 czerwca 2021 do 10 marca 2022 przewieziono 2753 pasażerów.  Jak wynika z danych zebranych w tym czasie, większość użytkowników planuje swój przejazd z co najmniej godzinnym wyprzedzeniem. Najwięcej przejazdów realizowanych było 23 a północą oraz między 3 i 4 w nocy. Statystyki wskazują, że większość zamawianych odjazdów i dojazdów w ramach transportu na żądanie była punktualna lub odbyła się szybciej niż pierwotnie wskazywała prognoza.³

Po zakończeniu pilotażu w czerwcu miasto podejmie decyzje o tym w jakiej formie transport na żądanie będzie funkcjonował w przyszłości. Możliwe scenariusze analizowane będą również ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania, czyli projekcie stworzonym przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię mającym na celu zwiększenie współpracy między urzędnikami z różnych miast metropolii, którzy razem mają rozwiązywać miejskie problemy.⁴

Przystanek wyznaczony na trasie przejazdu minibusa na żądanie. Fot. UM Sosnowiec