Rzeszów Mobilność miejska

Zintegrowane współdzielenie pojazdów nie tylko dla rowerzystów

Typ innowacji Mobilność miejska

Lokalizacja Polska

Wielkość miasta Duże (powyżej 100 tys. mieszkańców)

Źródło finansowania Środki własne, środki z komercjalizacji rozwiązania

Krótki opis rozwiązania

W Rzeszowie od 2018 roku funkcjonuje zintegrowany system wypożyczania urządzeń do transportu osobistego. Miasto wspólnie z partnerem zewnętrznym oferuje mieszkańcom możliwość wypożyczenia elektrycznych skuterów, elektrycznych hulajnóg oraz rowerów (w 2019 r. było to odpowiednio 20, 50 i 80 urządzeń) z poziomu jednej aplikacji.

Rozwiązanie budzi duże zainteresowanie. Od maja do końca 2019 roku wszystkie pojazdy wypożyczono łącznie 85 107 razy i przejechano nimi 376 222 kilometrów¹. Największą zaletą całego systemu jest jego integracja – w przeciwieństwie do innych polskich miast użytkownik systemu ma możliwość wybrania w jednym panelu urządzenie transportowe, które będzie najbardziej odpowiednie do podróży jaką właśnie planuje.

Choć sam rzeszowski system jest jeszcze niewielki (z racji liczby dostępnych urządzeń) wciąż można go traktować jako test, który na razie odbywa się w formie rocznych kontraktów z firmą. W 2020 roku miasto również rozpisze przetarg, a długość nowej umowy i wybór dostawcy uzależniony jest od propozycji jakie spłyną.

Miasto oferuje mieszkańcom możliwość wypożyczenia elektrycznych skuterów i hulajnóg oraz rowerów z poziomu jednej aplikacji.

Problem

Brak alternatyw dla transportu samochodowego w mieście
Zagęszczenie centrów miast samochodami, które przez większość czasu stoją nieużywane
Wysokie koszty funkcjonowania transportu indywidualnego
Brak integralności systemów oferujących wypożyczanie urządzeń transportu osobistego
Niechęć części mieszkańców do transportu rowerowego
Problem z przebyciem „ostatniego kilometra” przez pasażerów transportu zbiorowego

Szczegółowy opis rozwiązania

Pierwszy i ostatni kilometr codziennej drogi do pracy dla mieszkańca miasta potrafi zajmować średnio nawet 50% długości całej podróży². Wszystko to powoduje, że nawet w miastach z dobrze rozwiniętym transportem publicznym wzrasta atrakcyjność transportu samochodowego, który (przynajmniej w teorii) oferuje dojazd „od drzwi do drzwi”. Dlatego, jeżeli popularność transportu zbiorowego (oraz zeroemisyjnego) ma wzrastać, to potrzebne jest stworzenie alternatyw dla podróży po mieście, które nigdy nie będą zaspokajane przez transport zbiorowy.

W Rzeszowie słusznie zauważono, że pojawiające się w polskich miastach systemy oferujące różne formy transportu zeroemisyjnego opierające się na współdzieleniu pojazdów są popularne wśród wielu mieszkańców, ale często na zasadzie „uatrakcyjnienia” podróży, a nie jako stałe narzędzie codziennej komunikacji. Kluczowym problemem jest ich niewielka elastyczność – oferują zazwyczaj jeden wybrany środek transportu (rower, hulajnoga, skuter lub elektryczny samochód). Jeżeli użytkownik chce zmieniać środek transportu w zależności od swojej potrzeby, to jest zmuszony do posiadania wielu różnych aplikacji, co jest zarówno nieintuicyjne jak i często również mniej atrakcyjne finansowo (rzadziej używa poszczególnych systemów, przez co jego „taryfa” jest gorsza cenowo).

Rzeszowski system współdzielenia polega na istnieniu wyznaczonych stref (hubów), w których użytkownicy mogą zarówno wypożyczyć jak i oddać wybrany środek transportu (o którego dostępności wiedzą dzięki aplikacji). Największym atutem rzeszowskiego rozwiązania jest współdzielona mobilność – z pojazdów możemy korzystać tylko wtedy, kiedy ich naprawdę potrzebujemy, a w pozostałym czasie służą innym użytkownikom. Przykładowo, tylko jedno auto carsharingowe potrafi zastąpić aż 7-11 aut prywatnych³. Co więcej, tworzenie stref jest bardzo łatwe – wystarczy przeznaczyć pod ten cel jedno z wielu miejsc parkingowych, które wciąż dominują w polskich miastach.

Miasta wciąż mają obowiązek zapewniać atrakcyjny system transportu publicznego. Ale prawdziwie inteligentne samorządy powinny również oferować taką kombinację systemu transportowego, która odpowie na ograniczeniami popularnego „zbiorkomu”. Odpowiednią możliwość daje współpraca z prywatnymi podmiotami, które dbają, aby krótsze podróże po mieście odbywały się na zasadzie „współdzielenia” i nie generowały dużych „kosztów utrzymania i postoju”, które inteligentnie połączą podróż transportem zbiorowym z transportem współdzielonym czyniąc całą podróż bardziej konkurencyjną niż próba dotarcia do celu własnym samochodem.

Zapotrzebowanie mieszkańców na usługi tego typu wzrasta. Coraz więcej osób używa naszych pojazdów rekreacyjnie, ale zwiększa się też liczba osób, które używają ich do jazdy na co dzień. Użytkownicy chcieliby więcej skuterów i hulajnóg. Chcieliby również powiększyć strefy działania wypożyczalni. Wszystko to można osiągnąć, ale system musi się bilansować⁴

Daniel Kunysz, radny miasta Rzeszów

"Użytkownicy chcieliby więcej skuterów i hulajnóg. Chcieliby również powiększyć strefy działania wypożyczalni. Wszystko to można osiągnąć, ale system musi się bilansować"

Korzyści

Stworzenie alternatywy dla prywatnego transportu samochodowego
Udostępnienie mieszkańców miasta systemu transportu bezemisyjnego
Integracja kilku rodzajów pojazdów w jednym systemie
Uporządkowanie chaosu przestrzennego, który pojawia się w miastach, gdzie pojazdy można zostawiać gdziekolwiek
Zwiększenie dostępności komunikacyjnej wielu rejonów miasta (które z racji swojego położenia i kształtu są słabo obsługiwane przez transport zbiorowy)
Podróże multimodalne potrafią być szybsze, tańsze, wygodniejsze i bardziej efektywne

Rekomendacje

Stworzenie systemu współdzielenia pojazdów zeroemisyjnych, który pozwoli mieszkańcom pokonywać podróże na krótkim dystansie
Wybór operatora systemu, który integruje różne pojazdy w jednym systemie – zwiększy to jego dostępność dla różnych typów użytkowników
Zaoferowanie operatorowi kontraktu dłuższego niż rok, co pozwoli mu na rozwój systemu
Wyznaczanie stref (hubów) na dotychczasowych miejscach parkingowych, a nie zabierając przestrzeń pieszym
Wyznaczanie dużej liczby hubów w wielu rejonach miasta, ale uniemożliwiając zrobienia z miasta jednej strefy wypożyczeni
Wspieranie przez miasta polityki otwartych danych w celu rozwoju usług typu MaaS (Mobility-as-a-Service), które integrują na jednej cyfrowej platformie usługi transportu zbiorowego ze współdzielonym pozwalając mieszkańcom planować (multimodalny planer), realizować i opłacać wszystkie swoje podróże z poziomu jednego wygodnego rozwiązania (jednej aplikacji/usługi)

Przypisy: